صندوق سرمایهگذاری یا Mutual Fund مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است که فرصت سرمایهگذاری واسطهای را برای شما به وجود میآورد.
[توضیح پس از جدول رتبه بندی صندوق های سرمایه گذاری را حتما بخوانید]
صندوق سرمایهگذاری یا Mutual Fund مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است که فرصت سرمایهگذاری واسطهای را برای شما به وجود میآورد. اغلب افرادی که قصد سرمایهگذاری غیرمستقیم و با حداقل ریسک در بازار بورس را دارند، جامعه هدف صندوقها محسوب میشوند و درواقع صندوقهای سرمایهگذاری که زیر نظر سازمان بورس و برخی بانکها و موسسههای اعتباری فعالیت میکنند، نقش واسطه مالی را برای این افراد ایفا میکنند تا سرمایهگذاری کم ریسکتر و حرفهایتری داشته باشند.
شما برای سرمایهگذاری در صندوقها و بررسی سود صندوقهای سرمایهگذاری نیازی به دانش حرفهای بورسی نخواهید داشت. همچنین زمان زیادی هم از شما نخواهد گرفت و درگیر کارهای اداری و مالی چندانی نیستید، چرا که بیشتر موارد توسط مدیر و متولی صندوق سرمایهگذاری انجام میشود. علاوهبر این موارد، میتوانید با حداقل مبلغ در صندوقها سرمایهگذاری کرده و در کمترین زمان واحد سرمایهگذاری خود را نقد کنید.
صندوقهای سرمایهگذاری را به واسطه نوع سرمایهگذاری و ترکیب داراییهایی که دارند و اهدافی که دنبال میکنند میتوان دستهبندی کرد. صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایهگذاری سهامی، صندوق سرمایهگذاری مختلط، صندوق قابل معامله، صندوقهای نیکوکاری، صندوق مبتنی بر طلا، صندوقهای بازارگردان ازجمله آنها هستند که در بین آنها صندوقهای درآمد ثابت، سهامی و مختلط در اولویت سرمایهگذاری برای سرمایهگذاران هستند.
اگر به دنبال سرمایهگذاری با کمترین ریسک ممکن هستید، صندوقهای درآمد ثابت بهترین انتخاب برای شماست. بیشترین حجم دارایی این صندوقها (بعضا تا 90 درصد) در قالب سپردههای بانکی، گواهی سپرده بانکی اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار سرمایهگذاری شده و بخش اندکی از آن نیز در سهام سرمایهگذاری میشود. سود غالبا تضمینشده این صندوقها عمدتا در مقاطع یکماهه و بعضا در مقاطع سهماهه پرداخت میشود.
سرمایهگذارانی که به هر دلیل در کوتاهترین زمان ممکن (حداقل یک ماه) به سرمایه خود نیاز داشته باشند، به راحتی میتوانند با ابطال واحدهای خود، سرمایهشان را بهصورت نقدی دریافت کنند.
با توجه به این که حداکثر داراییهای این صندوق (حداقل 70 درصد) به صورت سهام در بورس سرمایهگذاری میشود، امکان تضمین حداقل سود برای مشتریان وجود ندارد و به همین دلیل ریسک سرمایهگذاری در آن بالاست. این صندوق بیشتر مناسب آن دسته از سرمایهگذارانی است که اهل ریسک هستند و تمایل دارند با واسطه قرار دادن صندوق سرمایهگذاری و استفاده از تجربیات کارشناسان و مدیران صندوق در بازار بورس فعالیت داشته باشند.
اگرچه ریسک صندوقهای سرمایهگذاری بورسی نسبت به صندوق درآمد ثابت بیشتر است و تضمین حداقل سود وجود ندارد اما این شانس برای سرمایهگذاران وجود دارد که بازدهی و سود بیشتری را نصیب خودشان کنند.
اگر برای سرمایهگذاری حد وسطی از ریسکپذیری را دارید، صندوق مختلط بهترین گزینه برای شما خواهد بود. در این صندوق، حداقل 40 درصد از میزان داراییها به صورت سپرده بانکی و اوراق مشارکت و مابقی داراییها در بورس سرمایهگذاری میشود. با توجه به سرمایهگذاری بخشی از داراییها در بورس، سود تضمینشده در این صندوق وجود ندارد اما احتمال سوددهی بیشتر نسبت به صندوق درآمد ثابت وجود دارد.
صندوق ETF به معنی صندوق قابل معامله است و درآمد حاصل از آن را میتوان از نوع ثابت، سهامی، شاخصی و غیره دانست. از مزایای این صندوق میتوان به معافیت مالیاتی معاملات واحدهای آن، افزایش نقدشوندگی واحدها با وجود عملیات بازارگردانی، امکان متنوع سازی با حذف هزینه، سادگی و سرعت در معامله و خرید و فروش آنلاین در معامله اشاره کرد.
صندوقهای مبتنی بر طلا یکی از ابزارهای سرمایهگذاری محبوب در بازارهای مالی هستند که به سرمایهگذاران این امکان را میدهند تا به صورت غیرمستقیم در طلا سرمایهگذاری کنند. هدف اصلی این صندوقها، کسب سود از افزایش قیمت طلا و کاهش ریسکهای مرتبط با نگهداری فیزیکی طلا است. سرمایهگذاری در صندوقهای مبتنی بر طلا به دلیل حفظ ارزش دارایی در مقابل تورم و نوسانات بازار، مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفته است. این صندوقها به عنوان یک گزینه مناسب برای تنوعبخشی به سبد سرمایهگذاری و حفاظت از داراییها در برابر ریسکهای اقتصادی شناخته میشوند.
صندوق نیکوکاری، نوعی صندوق سرمایه گذاری است که سرمایههای خرد را از افراد مختلف جمعآوری میکند و سود آن را در مصارف نیکوکاری که در اساسنامه آن نهاد آمده، واگذار میکند. در این روش نیکوکاری، اصل سرمایه حفظ میشود، پرداخت سود به صورت ثابت خواهد بود، ریسک آن کم است و بازدهی مطلوبی دارد، مخارج صندوق هم شفاف است.
صندوقهای نیکوکاری، نوعی صندوق سرمایهگذاری هستند که هدف اصلی آنها حمایت از فعالیتهای خیریه و اجتماعی است. این صندوقها سرمایههای جمعآوریشده را به پروژههای نیکوکارانه مانند آموزش، بهداشت و کمک به اقشار آسیبپذیر اختصاص میدهند. بخشی از سود حاصل از سرمایهگذاریها به صورت منظم به این فعالیتهای خیریه تخصیص مییابد، در حالی که مابقی سود به سرمایهگذاران بازمیگردد. به این ترتیب، صندوقهای نیکوکاری فرصتی را برای افراد و سازمانها فراهم میکنند تا بدون نیاز به مدیریت مستقیم پروژهها، در امور خیریه مشارکت کرده و به بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه کمک کنند.
صندوق تامین مالی (Financing Fund) یک صندوق سرمایهگذاری مشترک است که هدفش تسهیل فرآیند جذب یا تأمین مالی پروژهها است. به علاوه، این صندوق برای سرمایهگذاران فوایدی مشابه صندوقهای سرمایهگذاری مشترک ارائه میدهد، همچون مدیریت حرفهای، کاهش ریسک و نقدشوندگی بالا. در واقع، تمام این عوامل در ساختار صندوق تامین مالی نیز موجود است و به پیشرفت و توسعه آن کمک میکند.
در صندوق بازارگردانی، کارگزاران به جمعآوری سرمایه از افراد حقوقی میپردازند و سپس اوراق بهادار را خرید و فروش میکنند. این نوع صندوقها معمولاً با تعدادی شرکت مرتبط بازارگردانی تشکیل میشوند، هدف آنها نهایتاً بهرهبرداری مالی از سوددهی سهام شرکتهای زیرمجموعه است. مزایای این صندوقها شامل افزایش نقدشوندگی در سهام، کنترل نوسانات بازار، حفظ ارزش سهام و جلوگیری از نوسانات قیمتی است.
صندوق مبتنی بر سپرده کالایی یا Exchange Traded Commodities یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری است که منابع مالی آن به جای این که صرف سرمایهگذاری در سهام شرکتها یا اوراقی با درآمد ثابت شود، در اوراق بهادار مبتنی بر سپرده کالایی سرمایهگذاری میشود و به افراد این امکان را میدهد که در کالاهایی مانند نفت، نقره، زعفران و غیره سرمایهگذاری کنند.
دارایی این صندوقها شامل «گواهی سپرده کالایی»، «قراردادهای آتی»، «قراردادهای سلف موازی استاندارد» و «قراردادهای اختیار معامله» است و این اوراق بهادار، در حقیقت نماد ارزش کالایی هستند که صندوقهای مبتنی بر سپرده کالایی در آنها سرمایهگذاری میکنند.
این صندوقها بر اساس این که منابع مالی آنها صرف چه نوع سرمایهگذاریای میشود به دو دسته تقسیم میشوند:
چشمانداز صندوقهای کالایی از نظر استقبال سرمایهگذاران، امیدوارکننده است. این صندوقها، کالاها را تبدیل به دارایی استاندارد میکنند و کسانی که به دنبال یک بازار نظاممند برای سرمایهگذاری در حوزه کالا هستند، میتوانند از این فرصت استفاده کنند.
سرمایهگذاری در صندوقها مزایای متعددی دارد؛ به همین علت است که استقبال از این ابزار اقتصادی در حال افزایش است. از مهمترین این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
یکی از اساسیترین مزیتهای صندوقهای سرمایهگذاری نسبت به سایر روشها، صرفهجویی در زمان شما به عنوان سرمایهدار است. علت این صرفهجویی این است که نیازی به بررسی و تحلیل بازار ندارید و این کار بر عهده مدیران صندوق و کارگزاریهاست.
نکته: یادگیری مهارتهای بورسی و تکنیکهای معاملهگری نیاز به صرف زمان و هزینه دارد و حتی در صورت برخورداری از دانش لازم، حضور روزانه در بازار یکی از چالشهای افراد پرمشغله است.
مانند خرید و فروش سهام، امکان شروع سرمایهگذاری با پول کم به وسیله خرید واحدهای صندوق نیز وجود دارد. بنابراین اگر پول اندکی دارید و مایل هستید که در پروژههای بزرگ سرمایهگذاری کنید، بدون شک صندوقها بهترین انتخاب خواهند بود.
واحدهای صندوق سرمایهگذاری نقدشوندگی بالایی دارند و در شرایط نامناسب بازار، امکان فروش و تبدیل کردن آنها به پول نقد وجود دارد. همچنین برخی از صندوقها، ضامن نقدشوندگی دارند و بدین ترتیب نقدشوندگی خود را تضمین میکنند.
سرمایهگذاری در این صندوقها معمولاً کمریسکتر از سرمایهگذاری مستقیم است. این کاهش ریسک ناشی از تنوع در پرتفوی داراییها و مدیریت حرفهای صندوقهاست.
نکته: لازم به ذکر است که صندوقها مجوز خود را از سازمان بورس دریافت میکنند و این سازمان بر عملکرد و دارایی آنها نظارت دارد. بنابراین این نوع سرمایهگذاری معتبر بوده و از این منظر نیز فاقد ریسک کلاهبرداری و غیره است.
صندوقهای سرمایهگذاری معمولا به صورت ماهانه اطلاعات مربوط به صورت وضعیت داراییها و پرتفوی خود را منتشر میکنند. این انتشار اطلاعات به سرمایهگذاران کمک میکند تا از وضعیت سرمایهگذاریهای خود آگاهی داشته و تصمیمگیری بهتری انجام دهند.
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، سود حاصل از سرمایهگذاری در صندوقها معاف از مالیات خواهد بود. علاوه بر این، معاملات صندوقها اعم از صدور و ابطالی و قابل معامله نیز معاف از مالیات است.
برای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری باید به تعداد حداقل سرمایهگذاری که در هرکدام از صندوقها متفاوت است، واحد (Unit) سرمایهگذاری توسط متقاضی خریداری شود که قیمت آن در زمان پذیرهنویسی حدود 100 هزار تومان و پس از آن برابر با ارزش روز واحدهای سرمایهگذاری است.
برای انجام امور احراز هویت شما باید همراه با مدارک شناسایی خود به دفاتر کارگزاری یا شعب منتخب صندوق مراجعه کرده و بعد از پر کردن فرمهای لازم، به صورت اینترنتی تعداد واحد لازم را با توجه به میزان مبلغی که برای سرمایهگذاری در نظر گرفتهاید، خریداری کنید. نکته مهم این است که قیمت صدور (خرید) واحدهای سرمایهگذاری شما بر اساس NAV اولین روز کاری پس از ارائه درخواستتان محاسبه میشود و مبلغ واریزی شما علیالحساب است.
قطعا برای افرادی که تمایل به سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری دارند این سؤال پیش آمده که چطور میتوانند، بهترین انتخاب را در بین صندوقهای سرمایهگذاری (بهترین صندوق درآمد ثابت یا بهترین صندوق سهامی یا بهترین صندوق مختلط) داشته باشند؟
بدون شک بررسی عملکرد هفتگی، ماهانه، سهماهه و سالانه صندوقها میتواند کمک بزرگی برای مقایسه صندوقها باشد. بررسی روند نوسانات صندوقها از طریق نمودارهای NAV که در سایت اکثر صندوقها قابلدسترسی است و همچنین مقایسه میزان ترکیب دارایی صندوقها میتواند نقشه راه خوبی برای یک انتخاب خوب و کمریسکتر باشد.
همین جدول مقایسه صندوق سرمایهگذاری که در بالا میبینید یکی از روشهای مناسب بررسی و انتخاب بهترین صندوق سرمایهگذاری است.
این که هر زمان شما برای نقد شدن واحدهای خریداریشده اراده کنید و در کمترین زمان ممکن پول خود را از صندوق خارج کنید، یکی از مزیتهای مهم صندوقهای سرمایهگذاری محسوب میشود. درواقع هنگام فروش واحدهای سرمایهگذاری خود، شما در جایگاه فروشنده و ضامن نقد شوندگی صندوق در جایگاه خریدار قرار میگیرد و در زمان تعیینشده در قرارداد (24 تا 72 ساعت کاری) سرمایه شما تبدیل به پول نقد میشود.
ضمن این که در برخی صندوقها پرداخت حداقل سود تضمینشده نیز، دارای ضمانت است. در حال حاضر در خصوص این که بانکها میتوانند ضامن نقد شوندگی صندوقهای سرمایهگذاری باشند یا خیر، قوانین و مقررات اجرایی یکسانی وجود ندارد و درحالیکه بسیاری از صندوقها اعلام میکنند که امکان ضمانت از سوی بانکها وجود ندارد، برخی صندوقها همچنان ضامن نقد شوندگی خودشان را بانکهای عامل مربوطه اعلام میکنند.
مبلغی که برای خریدوفروش (صدور و ابطال) هر واحد صندوق لازم است، اصطلاحا NAV صندوق گفته میشود که همان ارزش خالص داراییهای صندوق است.
NAV یا همان ارزش کل داراییهای یک صندوق پس از کسر بدهیهای آن بر تعداد واحدهای صندوق تقسیم میشود. یعنی اگر بدهیهای صندوق را از کل داراییهای آن کم کنیم و عدد حاصل را بر تعداد واحدهای منتشرشده آن صندوق تقسیم کنیم، عددی که به دست میآید تعیینکننده قیمت هر واحد (unit) صندوق است.
ارزش خالص داراییهای صندوق سرمایهگذاری در پایان هر روز محاسبه و از تقسیم مابهالتفاوت داراییها و بدهیها بر تعداد واحدهای منتشره، ارزش هر واحد سرمایهگذاری مشخص میشود که بر اساس این قیمت شخص میتواند اوراق جدید خریداری و یا اوراق قبلی خود را ابطال کند.
دارنده واحد (unit) هر زمان که بخواهد میتواند برای ابطال واحدها و نقد کردن سرمایه خود اقدام کند. هزینه ابطال، نحوه پرداخت و بازه زمانی تعیینشده برای پرداخت سرمایه شما بر مبنای اساسنامه و امیدنامه صندوق خواهد بود. در برخی صندوقها ابطال واحدها هیچ هزینهای برای مشتری ندارد اما برخی صندوقها هزینهای بابت ابطال واحدها از مشتریان دریافت میکنند که مبلغ ثابت آن 2000 تومان بابت هر گواهی سرمایهگذاری است.
ضمن این که هزینه متغیر ابطال نیز بر اساس زمانبندی ابطال (فاصله صدور و ابطال و مدتزمان سرمایهگذاری) تحت عنوان تعجیل در خروج در امیدنامه صندوقها تعیین و دریافت میشود. هزینه ابطال متغیر سرمایهگذارانی که مدت سرمایهگذاری آنها کمتر از 90 روز است بین 1 تا 5 درصد نسبت به قیمت ابطال دریافت خواهد شد.
زمان ابطال واحد | هزینه ابطال متغیر |
کمتر از 7 روز از صدور | 5 درصد قیمت ابطال |
بین 7 تا 15 روز بعد از صدور | 4 درصد قیمت ابطال |
بین 15 تا 30 روز بعد از صدور | 3 درصد قیمت ابطال |
بین 30 تا 60 روز بعد از صدور | 2 درصد قیمت ابطال |
بین 60 تا 90 روز بعد از صدور | 1 درصد قیمت ابطال |
اگر شما تصمیم به ابطال واحدهای سرمایهگذاری خودی در صندوق سرمایهگذاری را گرفته باشید، قیمت واحدهای شما بر مبنای قیمت ابطال روز بعد از ارائه درخواست ابطال، محاسبه میشود. به عنوان مثال اگر شما روز شنبه درخواست ابطال واحدهای سرمایهگذاری خود را به صندوق اعلام کنید، قیمت واحدهای شما برای ابطال به قیمت روز یکشنبه محاسبه خواهد شد.
با خرید واحدهای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری مختلف سودهای مختلفی به سرمایه شما تعلق میگیرد. سود حاصل از محل افزایش ارزش خالص داراییها (NAV)، دریافت سود تقسیمی سالانه صندوق و دریافت سود سرمایهای حاصل از خریدوفروش اوراق بهادار توسط صندوق با توجه به مندرجات امیدنامه و اساسنامه آنها در مقاطع تعیینشده پرداخت خواهد شد. بسیاری از صندوقها نیز این شرایط را برای مشتریان خود به وجود آوردهاند تا به جای دریافت سود نقدی و با تبدیل سود به واحدهای جدید، میزان سرمایه خود را افزایش دهند.
با مطالعه امیدنامه صندوق، میتوانید در جریان سیاست کاری و برنامهریزی صورت گرفته برای آینده پول سرمایهگذاری شده شما در صندوقهای سرمایه قرار بگیرید. در امیدنامه صندوقهای سرمایهگذاری میتوانید اطلاعاتی چون: انواع کارمزدها (مدیریت، فروش، ابطال) واحدها و سهام، مهمترین ریسکهایی که سرمایهگذاران در طی سرمایهگذاری در این صندوق با آن روبهرو خواهند شد، اسامی مدیران و میزان سرمایهگذاری حقوق و دستمزد آنها، ضامنین، نحوه پرداخت سود و غیره را پیدا کنید.
دقت کنید که صندوقها انواع مختلفی دارند و صندوقی مناسب است که بانک اصل پول را تضمین کرده باشد. صندوقها ممکن است حداقلی از سود را تضمین کرده باشند. اگر تضمین حداقل سود برای صندوق وجود نداشته باشد در شرایط خاص که بازدهی صندوق کاهش پیدا کند سود شما هم میتواند کم شود و بانک و صندوق سرمایهگذاری تعهدی در این مورد ندارند. صندوقها معمولا پیشبینی سودی دارند که همان عددی است که معمولا در بانک به شما اعلام میشود. اما سود قطعی صندوق میتواند با این عدد تفاوت داشته باشد.
برای انتخاب بهترین صندوقهای سرمایهگذاری باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
۱.میانگین بازدهی صندوق
دو صندوق دو بانک مختلف ممکن است پیشبینی سود یکسانی داشته باشند اما با تحقیق در مورد عملکرد چند ماه گذشته آنها میتوانید ببینید که در کدامیک سود بیشتری میتوانید کسب کنید. اطلاعات بهروز مربوط به میانگین سود صندوقهای سرمایهگذاری بانکها و دیگر آمار مربوط به آنها را میتوانید در بخش صندوق سرمایهگذاری رده مشاهده کنید.
۲.هزینه و مدت ابطال
اگر میخواهید در صندوق سرمایهگذاری بانکی پول بگذارید حتما در مورد مدت زمان و هزینه ابطال اطلاعات کافی کسب کنید. برخی صندوقها برای ابطال سرمایهگذاری ممکن است هزینهای در نظر بگیرند. این هزینه ممکن است رقمی ثابت به ازای هر واحد سرمایهگذاری 100 هزارتومانی باشد و یا ممکن است که پول شما برای مدتی مثلا یک ماه در حسابی مسدود شود. مطمئن شوید که حالت برداشت بدون جریمه و هزینه ابطال به چه صورت است. در مورد مدت ابطال و این که دقیقا چند روز بعد پول در حسابتان است هم اطمینان حاصل کنید. دقت کنید که تعداد روزی که به شما اعلام میشود روز کاری است و روزهای تعطیل و آخر هفتهها را در نظر نگیرید.
۳.دوره بازپرداخت سود
دوره بازپرداخت سود هم از دیگر مواردی است که باید به آن توجه کنید. درحالیکه بیشتر صندوقها به صورت ماهانه سود پرداخت میکنند ممکن است صندوقی سودش را هر سه ماه پرداخت کند. بهعلاوه ممکن است بتوانید بین دورههای مختلف پرداخت سود هم انتخابی داشته باشید. طبیعی است که در صورت وجود چنین شرایطی با انتخاب دورههای طولانیتر، سود بیشتری برای شما در نظر گرفته میشود. روز پرداخت سود هم لزوما اول ماه نیست. بنابراین اگر این موضوع برای شما اهمیت دارد در این مورد هم حتما سؤال کنید.
زمان مناسب برای خرید صندوق سرمایهگذاری و مدت زمان نگهداری آن، متناسب با استراتژیها و شرایط هر فرد و بنا به نوع صندوق متفاوت است. اما به طور کلی، برای تعیین بهترین زمان خرید صندوقها باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
1.مشخص کردن بازه سرمایهگذاری
ابتدا از خودتان بپرسید میخواهید برای چه مدتی سرمایهتان را در صندوق نگه دارید. اگر بازه زمانی بلندمدت را در نظر گرفتهاید، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام گزینه مناسبی هستند و میتوانید هر زمان که خواستید برای خرید اقدام کنید چون با در نظر گرفتن یک دوره چند ساله، نوسانات بازار اهمیت کمتری دارند. این صندوقها معمولا در طول چند سال سود مناسبی را نصیب سرمایهگذاران میکنند؛ البته لازم به ذکر است که میزان این سود بستگی به مهارت تیم مدیریت صندوق دارد.
اگر بازه زمانی کوتاهمدت را در نظر گرفتهاید، میتوانید به سراغ صندوقهای قابل معامله (ETF) بروید و از دادههای تحلیل تکنیکال استفاده کنید و بر اساس نمودارها، در کف بخرید و در سقف بفروشید.
2.ضریب بتا و آلفای صندوق
بتا به ضریبی گفته میشود که تغییرات ارزش داراییها را در طول زمان نسبت به نوسانات بازار نشان میدهد. ضریب بتا ممکن است منفی یا مثبت باشد و با تحلیل آن میتوان زمان مناسب خرید و فروش را به دست آورد. مثلا زمانیکه شاخص کل نزولی میشود، صنایع و سهمهایی که بتای منفی دارند بیشتر مورد استقبال قرار میگیرند و رشد قیمتی را تجربه میکنند. این یعنی بهتر است سرمایهگذاران در زمان رکود بازار صندوقهایی با بتای منفی را خریداری کنند.
در کنار ضریب بتا، شاخص دیگری به نام آلفا وجود دارد که به آن بازده فعال صندوق میگویند. در واقع آلفا مقدار بازده مازاد یک صندوق را نسبت به شاخص بازار نشان میدهد. آلفا میتواند عددی مثبت، منفی یا صفر باشد. آلفای صفر یعنی بازده متناسب با ریسک عمل میکند و هر چه مقدار آلفا بیشتر باشد، یعنی صندوق عملکرد بهتری دارد.
3.ارزش خالص هر واحد صندوق (NAV)
این عدد نشان میدهد که در طی دوره سرمایهگذاری، واحدهای صندوق چه میزان افزایش یا کاهش قیمت داشتند. با بررسی ارزش خالص دارایی میتوان فرصتهای سرمایهگذاری بالقوه را در صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای قابل معامله یا شاخصها شناسایی کرد و زمان مناسب خرید صندوق را به دست آورد.
مثلا اگر یک صندوق قابل معامله با قیمتی کمتر از NAV در بازار خرید و فروش شود، یعنی قیمت بازار با ارزش واقعی واحدهای صندوق فاصله دارد و الان زمان خوبی برای خرید است.
نهاد قانونی ناظر بر فعالیتهای صندوقها، سازمان بورس است و این سازمان شرایطی را تعیین میکند که امکان تخلف وجود نداشته باشد. در نتیجه میتوان گفت که امکان کلاهبرداری صندوقهای سرمایهگذاری تقریبا نزدیک به صفر است. این صندوقها لایههای نظارتی بسیاری دارند و در کنار نظارت سازمان بورس بر کارکرد صندوقها، عملکرد آنها به صورت شفاف و مستمر منتشر میشود و همه افراد میتوانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
سایت صندوقها، سایت فیپ ایران و سامانه کدال از جمله ابزارهایی هستند که زیر نظر سازمان بورس فعالیت میکنند و به صورت مستمر گزارشهایی را درباره بازدهی صندوقها در دورههای ماهانه، سالانه و وضعیت صندوقها از ابتدا تا به امروز ارائه میدهند. همچنین مواردی مثل اطلاعات هویتی موسسان صندوق در این سامانهها قرار گرفته است تا سرمایهگذاران بتوانند به صورت دقیق عملکرد صندوقها را مورد بررسی قرار بدهند.
برخی از مهمترین تفاوتهای صندوق قابل معامله و صدور و ابطال عبارتند از:
در صندوقهای قابل معامله عملیات خرید یا فروش به صورت آنی صورت میگیرد و اگر شما واحدی از صندوقهای قابل معامله را به فروش برسانید، روز کاری بعد میتوانید وجه خود را به حساب بانکی منتقل کنید. در حالی که در صندوقهای صدور و ابطالی فرایند خرید و فروش و دریافت وجه میتواند بین 3 تا 7 روز کاری زمان ببرد.
صندوقهای قابل معامله به صورت آنلاین و از طریق کد بورسی قابل معامله هستند، در حالی که برای خرید و فروش صندوقهای صدور و ابطال، سرمایهگذار باید به سایت صندوق مراجعه کند. بنابرین صندوقهای قابل معامله نقدشوندگی بالاتری دارند.
قیمت واحدهای صندوقهای قابل معامله بر اساس عرضه و تقاضا مشخص میشود؛ بنابراین NAV در طی روز به صورت مداوم در حال بهروزرسانی است و قیمت واحدهای آنها دارای نوسان بوده و احتمالا قیمت خرید سرمایهگذاران مختلف با یکدیگر فرق دارد. اما تسویهحساب خرید و فروش صندوقهای صدور و ابطالی در انتهای روز و پس از محاسبه خالص ارزش داراییها انجام خواهد شد.
در صندوقهای قابل معامله محاسبه کارمزد در مبلغ خرید و فروش محاسبه میشود، اما در صندوقهای صدور و ابطالی کارمزد به شکل هزینه صدور و ابطال واحدها تعیین میشود و همچنین میتواند بسته به شرایط معامله متغیر باشد.
حداقل سرمایه مورد نیاز برای سرمایهگذاری در صندوقهای قابل معامله برابر 500 هزار تومان است. این در حالی است که سرمایهگذاران صندوق صدور و ابطالی میتوانند با خرید حداقل یک واحد، سرمایهگذاری خود را شروع کنند.
1.افراد مختلف بسته به میزان سرمایه، درجه ریسکپذیری و روحیات فردی، استراتژیهای سرمایهگذاری متفاوتی در پیش میگیرند، اما معمولا برای مدیریت ریسک سرمایهگذاری، سعی میکنند همه تخممرغها را داخل یک سبد نگذارند. شما هم اگر میخواهید ریسکتان کمتر شود، سعی کنید تمام سرمایهتان را به یک صندوق اختصاص ندهید.
2.اگر ریسکپذیر هستید و میخواهید بخشی از سرمایهتان را وارد صندوقهای سهامی (یا مختلط) کنید، سعی کنید در بازههایی اقدام به این کار کنید که شاخص بورس دارد روند اصلاحیاش را تمام میکند (دورهای که قیمت سهام افت کرده و به نظر نمیرسد افت بیشتری در کار باشد).
3.سرمایهگذاری در این نوع صندوقها بهتر است با دید بلندمدت (مثلا بیشتر از یک سال) باشد تا احتمالا سود شیرینی نصیب سرمایهگذار کند. بنابراین بهتر است آن بخشی از سرمایهتان را وارد این صندوقها کنید که در کوتاهمدت (مثلا در سال جاری) نیازی به آن ندارید.
4.بهتر است مقدار سرمایهای که میخواهید در یک صندوق سهامی یا مختلط بگذارید را به چند بخش تقسیم کنید و در فاصلههای زمانی مختلف اقدام به سرمایهگذاری کنید. در انتهای روند اصلاحی ممکن است روند قیمت واحدهای صندوق نزولی باشد و اگر در چند مرحله خرید کنید، میانگین خرید پایینتری خواهید داشت.
صندوقهای سرمایه گذاری بانکی نوعی دیگری از انواع صندوقهای سرمایه گذاری هستند. این صندوقها توسط بانک تاسیس شدهاند و به وسیله کارگزاری مربوط به همان بانک مدیریت میشوند. صندوقهای بانکی هیچ فرقی با بقیه صندوقها ندارند و مانند دیگر صندوقها شامل انواع مختلفی (درآمد ثابت، مختلط و سهامی) هستند.
برای شناسایی بهترین صندوق سرمایه گذاری بانکها باید بازدهی دورهای این صندوقها را با هم مقایسه کنید و با توجه به سلیقهتان و نوع صندوق بهترین گزینه را انتخاب کنید. البته این را باید بگوییم که این صندوقها از نظر بازدهی مانند دیگر صندوقها هستند و ممکن است در دورهای بازده مثبت داشته باشند و در دورهای هم بازده منفی را تجربه کنند.
در هر حال اگر بخواهیم نگاهی به بالاترین سود صندوق سرمایه گذاری بانکها در سال 1403 بیندازیم، صندوق اختصاصی بازارگردانی هدف مسکن آتی (بانک مسکن) بیشترین بازده سالانه را داشته که در زمان درج این مطلب، 81.94 درصد بوده است. صندوق اختصاصی بازارگردانی کارگزاری کارآفرین (بانک کارآفرین) و صندوق اختصاصی بازارگردانی تجارت ایرانیان اعتماد (بانک تجارت) به ترتیب رتبههای دوم و سوم را دارند که بازدهی سالانه ۵۵.۴۵ درصد و ۳۱.۶۱ درصد را به ثبت رساندهاند.
دستهبندی صندوقهای سرمایهگذاری بر اساس دو معیار انجام میشود. اول بر اساس زمینه سرمایهگذاری و دوم بر اساس نحوه ورود و خروج به این نوع صندوقها.
دستهبندی از نظر زمینه سرمایهگذاری: صندوق سهامی، صندوق درآمد ثابت، صندوق پروژه، صندوق زمین و ساختمان، صندوق طلا، صندوق بازارگردانی، صندوق جسورانه، صندوق سپرده کالایی
دستهبندی بر اساس نحوه ورود و خروج به صندوقها: صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF)، صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال
افرادی که قصد سرمایهگذاری غیرمستقیم و با حداقل ریسک در بورس را دارند. البته صندوقها را میتوان به پرریسک، کم ریسک و میان ریسک وجود دارد.
درکوتاهترین زمان ممکن (حداکثر سهروز کاری)، میتوانند با ابطال واحدهای خود، سرمایهشان را بهصورت نقدی دریافت کنند.
میانگین بازدهی صندوق در طول چندماه گذشته، هزینه و مدت ابطال و دوره بازپرداخت سود هر صندوق توجه کنید.
با مطالعه امیدنامه هر صندوق سرمایهگذاری به این اطلاعات دست پیدا میکنید.
قیمت واحدهای شما بر مبنای قیمت ابطال روز بعد از ارائه درخواست ابطال، محاسبه میشود.