نرخ شکست چیست و چرا اهمیت دارد؟

یکی از امن‌ترین و ساده‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها، افتتاح حساب سپرده بانکی است. این نوع سرمایه‌گذاری هم معمولا به درد افرادی می‌خورد که اهل ریسک در بازار سرمایه نیستند. این افراد ترجیح می‌دهند سود مطمئن‌تر اما بدون دردسری بگیرند. برای همین هم با وجود تورم بالایی که ارزش پول را کم می‌کند، خیلی‌ها کماکان سرمایه‌گذاری در بانک را به بازارهایی مانند مسکن، طلا و دلار ترجیح می‌دهند. حالا اگر شما هم جزو این دسته از آدم‌ها هستید یا کسی را می‌شناسید که قصد گذاشتن پولش را در بانک دارد، حتما مطلب نرخ شکست را بخوانید تا بتوانید بهترین تصمیم ممکن را برای سرمایه‌گذاری پولتان بگیرید.

نرخ شکست چیست؟

فرض کنید پولی را در حساب سپرده بلندمدت یک بانک باز کرده‌اید. بانک هم به شما تعهد داده که در ازای یکسال باقی ماندن پول در بانک، مثلا به شما 18درصد سود بدهد. اما شما بعد از گذشت مدت زمانی به پول‌تان نیاز پیدا می‌کنید. پس بانک برای بازگرداندن پول به شما و تسویه حساب، نرخ شکست دقیق پول را محاسبه می‌کند و با کسر آن از سودی که براساس قرارداد – یعنی 18درصد – گرفته‌اید، پول را به‌ شما بازمی‌گرداند.

نرخ شکست را چطور حساب کنید؟

نرخ شکست براساس مدت زمانی که پول شما در بانک باقی مانده محاسبه می‌شود. یعنی اگر سپرده بانکی یکساله باز کرده‌اید، این نرخ بسته به اینکه پول شما کمتر از سه ماه، سه ماه، شش ماه یا کمتر از یکسال در بانک مانده باشد، حساب می‌شود. اولین نکته‌ای که باید هنگام باز کردن حساب بانکی بدانید، دانستن این موضوع حیاتی است. پس اگر قصد برداشت پول از حساب بانکی پیش از موعد مقرر را دارید، حتما قبلش نرخ شکست پول‌تان را بدانید و بعد اقدام به برداشت پول کنید.

دستورالعمل بانک مرکزی به بانک‌ها

بانک مرکزی اواخر سال 1399 دستورالعملی را به تمام بانک‌ها داد که نرخ شکست در آن با توجه به زمان ماندن پول در حساب بانکی آمده است. طبق جدول بانک مرکزی برای محاسبه آن 4 مقطع زمانی کمتر از سه ماه، سه ماه، شش ماه یا کمتر از یکسال ملاک قرار می‌گیرد. پس مبلغی که بانک بابت نرخ شکست از سودی که تعهد پرداخت آن را داده کسر می‌کند، بستگی به این دارد که شما در کدام یکی از این مقاطع زمانی و پیش از زمان اتمام قرارداد درخواست برداشت پو‌لتان را داشته باشید. یادتان باشد در جدول زیر مبنای محاسبه براساس قرارداد یکساله با سود 18درصد قرار گرفته است.

نکته مهم: توجه کنید که نرخ شکست برای جلوگیری از برداشت قبل از موعد سرمایه‌گذاران گذاشته شده است. پس طبیعی است که در صورت محاسبه آن روی سپرده حساب بانکی شما، سود زیادی را از دست خواهید داد. پس بهترین کار این است که قبل از باز کردن حساب بانکی، از عدم نیاز به پول‌تان برای مدت یکسال، اطمینان حاصل کنید. فراموش نکنید سود بانکی همین‌طوری هم قرار نیست نسبت به دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری سود زیادی به شما بدهد و نرخ شکست همین سود اندک را هم ناچیز خواهد کرد.

برداشت زودتر از موعد سپرده بانکی چقدر ضرر دارد؟

بگذارید یک مثال ساده هم بزنیم: مثلا اگر شما 100 میلیون تومان پول در حساب سپرده بانکی با سود 18درصد گذاشته‌اید، یعنی بانک باید به شما ماهی 1/5 میلیون تومان سود بدهد.  حالا اگر شما بعد از سه ماه تصمیم بگیرید پولتان را برداشت کنید، سود ماهانه‌ای که بانک برایتان در نظر می‌گیرد، 960هزار تومان خواهد بود. اگر هم بعد از شش ماه پول را بردارید، 1میلیون و 120هزار تومان و اگر بین شش ماه تا یکسال درخواست گرفتن پول را کنید، بانک بابت ماه‌های ماندن پول در حساب 1میلیون و 400هزار تومان سود در نظر می‌گیرد. مابه‌التفاوت پولی هم که بانک بابت نرخ شکست از شما می‌گیرد، از اصل پولی که درخواست گرفتنش را دارید، کسر خواهد شد.