نوسان گیری در بورس چیست و چه روش هایی دارد؟

نوسان گیری در بورس چیست؟

روش های نوسان گیری در بورس عبارت است از خریدوفروش در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت برای کسب سود. مثلا ممکن است معامله‌گری سهمی را از صف فروش (۵ درصد پایین‌تر از قیمت پایانی سهم) بخرد به امید اینکه صف فروش جمع شود و قیمت سهم در همان روز یا یکی دو روز آینده بالاتر برود. سپس به محض اینکه قیمت سهم بالاتر برود، این معامله‌گر سهم را می‌فروشد و با سود دو تا سه درصد (یا بالاتر) از سهم خارج می‌شود. به این ترتیب معامله‌گر توانسته است در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سود برسد. هرچند این سود ممکن است کم به نظر برسد، اما اگر معامله‌گر سرمایه قابل توجهی داشته باشد و در دفعات زیاد بتواند نوسان بگیرد، در نهایت به سود قابل توجهی خواهد رسید.

نکته: نوسان‌گیری همان‌طور که می‌تواند با سوددهی مناسب همراه باشد، اگر با دانش و تجربه کافی همراه نباشد، می‌تواند به زیان معامله‌گر هم تمام شود. این روش به افرادی که تازه وارد بورس شده‌اند و درک و تجربه کافی از نوسان‌های کوتاه‌مدت ندارند توصیه نمی‌شود.

 

ویژگی‌های افراد نوسان‌گیر چیست؟

شاید شنیده باشید که می‌گویند استراتژای معاملاتی هر فرد در بازار سرمایه باید متناسب با شخصیت معامله‌گر باشد. نوسان‌گیری به عنوان یک استراتژی معاملاتی، روش بسیار پرریسکی است و کسانی که از این روش استفاده می‌کنند، علاوه بر دانش و مهارت، باید روحیه ریسک‌پذیری هم داشته باشند.

دانش و مهارت در نوسان گیری

مهم‌ترین شرط نوسان گیری در بورس داشتن دانش و مهارت کافی است. نوسان‌گیرهای حرفه‌ای در زمینه تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی دانش بسیار بالایی دارند و البته تحلیل بنیادی را هم در معاملات‌شان در نظر می‌گیرند. آن‌ها حجم‌های معاملاتی را به دقت زیر نظر دارند و تلاش می‌کنند کوچک‌ترین نوسان‌های قیمت را با استفاده از ابزارهای مختلفی که در اختیار دارند درک کنند. با این همه، این دسته از افراد می‌دانند که هرگز امکان ندارد تمام نوسان‌های قیمت را پیش‌بینی کرد و در بهینه‌ترین زمان و قیمت سهمی را خرید یا فروخت. این نکته‌ای است که ما را به ویژگی بعدی می‌رساند.

روحیه‌ ریسک‌پذیری

کسانی که در بورس نوسان‌گیری می‌کنند می‌دانند ممکن است معاملات‌شان به‌راحتی وارد ضرر شود و به همین دلیل برای معاملات‌شان از حد ضرر چند درصدی در نظر می‌گیرند و وقتی قیمت سهم از حد ضررشان پایین‌تر برود، برای اینکه متحمل زیان بیشتری نشوند، سهم را می‌فروشند و از معامله خارج می‌شوند. این افراد تلاش می‌کنند تعداد معاملات سودده‌شان بیشتر از تعداد معاملات زیان‌ده باشد تا به این ترتیب برآیند سودوزیان‌شان در معاملات‌شان در نهایت مثبت باشد.  بنابراین کسانی که می‌خواهند در بورس نوسان گیری کنند، باید تحمل زیان‌های این کار را هم داشته باشند.

نظم مشخص

شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما نوسان‌گیرهای موفق از نظم دقیقی پیروی می‌کنند. آن‌ها معمولا هر روز بازار را رصد می‌کنند و به دنبال موقعیت‌های مناسب نوسان‌گیری می‌گردند. زمانی وارد سهم می‌شوند که رفتار قیمت آن با تمام اصول استراتژی معاملاتی‌شان مطابقت داشته باشد و اگر در معامله‌ای شکست بخورند، خم به ابرو نمی‌آورند و فورا از معامله خارج می‌شوند. این افراد باید بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهترین تصمیم را بگیرند و اجازه ندهند تعلل بیش از حد باعث افزایش مقدار زیان‌شان شود. هنگام شناسایی سود هم همین رفتار را دارند و اجازه نمی‌دهند احساسات لحظه‌ای‌شان روی روند معاملات‌شان تاثیر بگذارد.

 

روش‌های نوسان گیری روزانه در بورس

نوسان‌گیرها از ابزارهای مختلفی برای بهره‌گیری از نوسان قیمت سهام استفاده می‌کنند که در ادامه بعضی از این ابزارها را با هم مرور می‌کنیم.

تحلیل تکنیکال

مهم‌ترین ابزار برای نوسان‌گیری تحلیل تکنیکال است. نوسان‌گیرها تسلط بالایی به روش تحلیل تکنیکال دارند. این افراد در نمودار قیمت سهام به دنبال محدوده‌های حمایتی و مقاومتی می‌گردند. استراتژی کلی آن‌ها به این صورت است که وقتی قیمت سهم به محدوده حمایتی می‌رسد، اقدام به خرید سهم می‌کنند به این امید که قیمت سهم از محدوده حمایتی پایین‌تر نرود و قیمت سهم بعد از رسیدن به این محدوده، واکنش مثبت نشان بدهد و رشد کند. سپس در محدوده مقاومتی اقدام به فروش و شناسایی سود می‌کنند. بنابراین اگر به دنبال نوسان‌گیری هستید، باید به تحلیل تکنیکال تسلط داشته باشید و محدوده‌های حمایتی و مقاومتی سهم را به‌خوبی بشناسید.

تحلیل تکنیکال چیست؟

تابلوخوانی نوسان گیری در بورس

در این روش، معامله‌گر تحرکات سهامداران دیگر را روی تابلو معاملات سهم دنبال می‌کند و در صورتی که نشانه‌هایی از افزایش قدرت خریدار ببیند، اقدام به خرید سهم می‌کند. این نشانه‌ها می‌تواند مواردی از قبیل افزایش ناگهانی حجم معاملات، سفارش‌های خرید پرحجم، خریداران حقیقی قوی، تحرکات سهامداران عمده و نسبت بالای خریدار به فروشنده باشد. در روش تابلوخوانی، معمولا انتظار می‌رود وقتی قیمت سهم به محدوده حمایتی می‌رسد، تقاضا برای خرید سهم بالا برود و خریداران دست بالا را در معاملات روزانه داشته باشند. اما اگر سهم به محدوده حمایتی برسد و همچنان فروشنده‌های زیادی داشته باشد، نوسان‌گیرها تابلو معاملات را مناسب تشخیص نمی‌دهند و احتمال می‌دهند که سهم حمایت مورد نظر را از دست بدهد و افت قیمت سهم همچنان ادامه داشته باشد. در این حالت معامله‌گر دست به معامله نمی‌زند و منتظر محدوده حمایتی بعدی می‌ماند.

اخبار و اطلاعات نهانی

بعضی از معامله‌گرها گاهی به اخبار و اطلاعات درونی شرکت‌ها دست پیدا می‌کنند. اخباری نظیر افزایش قابل توجه سود و تصمیم هیئت‌مدیره برای افزایش سرمایه یا راه‌اندازی طرح توسعه جدید که پس از افشای عمومی، باعث می‌شود معاملات سهم در بازار رونق بگیرد و قیمت سهم رشد کند. این افراد معمولا با مدیران شرکت ارتباط دارند و می‌توانند پیش از بقیه به اطلاعات تاثیرگذار دست پیدا کنند.

نکته: گاهی ممکن است این اخبار و اطلاعات صرفا شایعه باشد و عده‌ای بخواهند با شایعه‌پراکنی سهمی را داغ کنند و به اصطلاح آن را بالا ببرند. افراد تازه‌کاری که شایعه‌های این‌چنینی را دنبال می‌کنند، اگر نتوانند اخبار درست را از اخبار نادرست تشخیص بدهند، ممکن است به‌راحتی اسیر چنین فضاهایی بشوند و سهم‌هایی را بخرند که در انتهای روند صعودی قرار دارند و درست پس از خرید آن‌ها، روند نزولی سهم آغاز شود.

 

نحوه انتخاب سهم خوب برای نوسان گیری

همین ابتدا باید بگوییم که روش های دقیقی برای انتخاب سهم‌های مناسب برای نوسان گیری در بورس وجود ندارد. از آنجا که رفتار بازار در کوتاه‌مدت پیش‌بینی‌پذیر نیست، هیچ کس نمی‌تواند بگوید چه سهمی در چه زمانی نوسان مثبت یا منفی خواهد داشت. نوسان‌گیری بازی احتمالات است و نوسان‌گیر حرفه‌ای کسی است که این نکته را به‌خوبی می‌داند و همیشه تلاش می‌کند احتمال موفقیت در معاملاتش بالاتر از احتمال شکست باشد.

بنابراین هر کسی ممکن است در هر دوره‌ای از بازار روش خاصی برای انتخاب سهم داشته باشد. این افراد فیلترهای مختلفی برای انتخاب سهم دارند و همیشه به دنبال سهم‌هایی هستند که همه شرایط مورد نظرشان را داشته باشد. بعضی از این شرایط را می‌توانیم با هم مرور کنیم؛

چه پارامترهایی باید برای نوسان گیری بررسی شوند؟

وضعیت بنیادی

سهمی که برای نوسان‌گیری انتخاب می‌شود بهتر است وضعیت بنیادی مناسبی داشته باشد. به این معنا که شرکت از نظر سودسازی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد، چشم‌انداز فعالیت اصلی شرکت در آینده مبهم نباشد، شرکت طرح توسعه داشته باشد، نسبت P/E سهم مناسب باشد و مواردی از این قبیل. گاهی ممکن است معامله‌گر دانش بالایی در زمینه تحلیل بنیادی نداشته باشد که در این صورت بهتر است وضعیت بنیادی سهام مورد نظرش را از تحلیل‌گران بنیادی مورد اعتمادش جویا شود و در صورتی سهم را برای خرید زیر نظر بگیرد که عملکرد شرکت از لحاظ بنیادی مشکلی نداشته باشد.

تحلیل بنیادی یا فاندامنتال چیست؟

وضعیت تکنیکال

همان‌طور که اشاره کردیم، هدف اصلی نوسان‌گیرها این است که در محدوده‌های حمایتی وارد سهم شوند و در محدوده‌های مقاومتی سهم را بفروشند. گاهی ممکن است شرکتی از لحاظ بنیادی قوی باشد، اما نمودار آن وضعیت جالبی نداشته باشد و تحلیل‌گر تکنیکال به این نتیجه برسد که نباید آن سهم را بخرد. گاهی هم ممکن است تحلیل‌گر به این نتیجه برسد که سهم در نزدیک محدوده حمایتی است و احتمال دارد به‌زودی حرکت صعودی سهم آغاز شود. در این صورت معامله‌گر منتظر می‌ماند تا سیگنال خرید مورد نظرش را در نمودار و تابلو سهم مشاهده کند.

اندیکاتورها و سیگنال خرید

در تحلیل تکنیکال با انواع و اقسام اندیکاتورها سروکار داریم. اندیکاتورها در واقع با استفاده از محاسباتی خاص روی قیمت و حجم معاملات، اطلاعاتی از قبیل شتاب قیمت سهم، روند حرکت و… در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهند و هر اندیکاتوری می‌تواند معنا و تفسیر خاص خودش را داشته باشد. تحلیل‌گران تکنیکال با مشاهده دقیق این اندیکاتورها، سیگنال خرید یا فروش دریافت می‌کنند و اگر وضعیت اندیکاتورهای سهم در کنار وضعیت بنیادی و نمودار قیمت را مناسب ارزیابی کنند، اقدام به خرید سهم می‌کنند.

گاهی ممکن است این اخبار و اطلاعات صرفا شایعه باشد و عده‌ای بخواهند با شایعه‌پراکنی سهمی را داغ کنند و به اصطلاح آن را بالا ببرند. افراد تازه‌کاری که شایعه‌های این‌چنینی را دنبال می‌کنند، اگر نتوانند اخبار درست را از اخبار نادرست تشخیص بدهند، ممکن است به‌راحتی اسیر چنین فضاهایی بشوند و سهم‌هایی را بخرند که در انتهای روند صعودی قرار دارند و درست پس از خرید آن‌ها، روند نزولی سهم آغاز شود

نکته: تحلیل‌گران تکنیکال دنیا صدها و شاید هزاران اندیکاتور مختلف طراحی کرده‌اند که شیوه تفسیر هر کدام‌شان متفاوت است. معامله‌گران تازه‌کار در بیشتر اوقات سراغ انواع‌واقسام اندیکاتور می‌روند به این امید که بتوانند اندیکاتورهایی را پیدا کنند که در صددرصد مواقع جواب بدهد. همین جا باید بگوییم که چنین اندیکاتوری وجود ندارد و اندیکاتورها هم مانند بقیه ابزارهای تحلیلی، خطا دارند و نمی‌توانند در هر شرایطی روند حرکتی قیمت سهم در آینده را نشان بدهند. یادگیری یکی دو اندیکاتور معروف و پرکاربرد (مانند آراس‌آی، مک‌دی و…) می‌تواند به بهبود معاملات کمک کند، اما درگیری بیش از اندازه با اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال می‌تواند به سردرگمی و شکست در معاملات منجر شود.

افزایش حجم معاملات

در بررسی روش های نوسان گیری در بورس یکی دیگر از فیلترهای مهم برای انتخاب سهم مناسب نوسان‌گیری، می‌تواند افزایش معنی‌دار حجم معاملات باشد. در بیشتر اوقات، وقتی سهم بخواهد حرکت افزایشی خودش را آغاز کند، آغاز این روند با افزایش قابل توجه حجم معاملات همراه خواهد بود. گاهی ممکن است در این فرآیند، حجم معاملات روزانه به چندین برابر میانگین ماهانه برسد. در روندهای صعودی هم افزایش حجم معاملات می‌تواند نشانه پایان روند و آغاز روزهای منفی سهم باشد.

نکته: بازیگردان‌های بسیاری از سهم‌ها بیشتر از هر کس دیگری به این نکات تسلط دارند و گاهی ممکن است با ایجاد تحرکات ساختگی، باعث شوند سهمی مورد توجه بازار قرار بگیرد. در چنین شرایطی ممکن است معامله‌گران تازه‌کار به‌راحتی فریب این تحرکات را بخورند و زمانی سهم را بخرند که نوسان مثبت آن به پایان رسیده باشد.

 

مزایا و معایب نوسان گیری روزانه در بورس

ریسک بالای نوسان گیری در بورس

مهم‌ترین وجه منفی روش های نوسان گیری در بورس، همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، ریسک بسیار بالای آن است. اگر معامله‌گر تسلط کافی به بازار و معاملات خودش نداشته باشد، به‌راحتی می‌تواند وارد زیان شود و در یک فرآیند هیجانی ممکن است برای جبران زیان به معاملات متعدد با ریسک بالا دست بزند و در نتیجه هرچه بیشتر در زیان فرو برود.

بازی با حاصل‌جمع صفر

نکته منفی دیگر این است که به قول اقتصاددان‌ها، نوسان‌های بازار در کوتاه‌مدت نوعی «بازی با حاصل‌جمع صفر» است. به عبارت ساده‌تر، در کوتاه‌مدت، برای اینکه کسی سود کند، شخص دیگری باید ضرر کند (پول از حساب کسی وارد حساب شخص دیگری می‌شود). به همین دلیل است که همواره عده‌ای هستند که تلاش می‌کنند از ناآگاهی افراد تازه‌وارد سوءاستفاده کنند و با ایجاد هیجانات کاذب و شایعه‌پراکنی و تولید اخبار جعلی، این افراد را به خرید سهامی تشویق کنند که قیمتش بسیار بالاتر از ارزش ذاتی سهم است.

نکته: دقت کنید که در بلندمدت و با ایجاد ارزش واقعی از طریق رشد شرکت‌هایی که وضعیت بنیادی مناسبی دارند، ثروت واقعی خلق می‌شود و با چنین وضعیتی مواجه نیستیم.

نیاز به سرمایه زیاد

نکته دیگر این است که نوسان‌گیری با سودهای کوچک همراه است و برای اینکه مبلغ حاصل از نوسان‌گیری قابل توجه باشد، باید سرمایه زیادی را درگیر این کار بکنید. اگر مثلا سرمایه شما یک میلیون تومان باشد، با نوسان ده درصدی فقط صد هزار تومان (که حدود پانزده هزار تومان آن هم بابت مالیات و کارمزد کسر می‌شود) سود کرده‌اید، ولی اگر سرمایه شما صد میلیون تومان باشد، حتی با نوسان پنج درصدی و احتساب حدود یک‌ونیم درصد مالیات و کارمزد، چیزی در حدود سه‌ونیم میلیون سود خواهید کرد.

کمک به نقدشوندگی

اما روش های نوسان گیری در بورس یک مزیت اساسی برای بازار سهام دارد و آن کمک به نقدشوندگی سهام است. نوسان‌گیرها که معامله‌گران کوتاه‌مدتی هستند، همواره در بازار حضور دارند و مشغول خریدوفروشند. فعالیت این افراد در بازار باعث می‌شود که همواره در بازار خریدار و فروشنده وجود داشته باشد و سهامداران بلندمدتی و میان‌مدتی خیال‌شان تقریبا راحت باشد که هر وقت بخواهند می‌توانند سهام خودشان را در بازار به فروش برسانند. این وضعیت را می‌توان با بازار مسکن مقایسه کرد که دوره‌های رکود طولانی دارد و ممکن است فرایند فروش خانه تا چند ماه طول بکشد.

 

مثالی از مراحل نوسان گیری در بورس

روش‌های نوسان گیری در بورس بسیار متنوع‌اند که هر کدام نقاط ضعف و قوت خودش را دارد. مراحل زیر می‌تواند مثالی از مراحل یک نوسان‌گیری باشد.

1. این تصویر مربوط به نمودار سهم شستا است. ممکن است با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال و بررسی عوامل بنیادی به این نتیجه برسیم که این سهم در ۱۸۰۰ تومان حمایت قوی دارد و نزدیک‌ترین مقاومت آن محدوده ۲۴۰۰ تومان است. محدوده حمایتی بعدی سهم نیز ۱۶۵۰ تومان است.
2. در مرحله بعد معاملات سهم در محدوده ۱۸۰۰ تومان را زیر نظر می‌گیریم. اگر با استفاده از تکنیک‌های تابلوخوانی (حجم معاملات، سرانه خرید، سفارش‌های خریدوفروش، سرانه خرید حقیقی و حقوقی و…) به این نتیجه برسیم که در این محدوده سهم با افزایش تقاضا مواجه شده، تصمیم به خرید سهم می‌گیریم.
3. در ساعت معاملات، سفارش‌های خودمان را طوری در سامانه معاملات وارد می‌کنیم که قیمت خریدمان نزدیک به قیمت پایانی سهم باشد. میانگین خریدمان هم هرچه به ۱۸۰۰ تومان نزدیک‌تر باشد بهتر است. باید تلاش کنیم زمانی خریدهایمان را انجام بدهیم که سهم صف خرید نباشد.
4. از آنجا که محدوده حمایتی بعدی سهم ۱۶۵۰ تومان است، حد ضررمان را کمی پایین‌تر از این محدوده قرار می‌دهیم. یعنی اگر قیمت سهم زیر این محدوده تثبیت شود، از سهم خارج می‌شویم.
5. از آنجا که محدوده مقاومتی سهم ۲۴۰۰ تومان است، حد سودمان را در این محدوده قرار می‌دهیم. ممکن است قبل از رسیدن به ۲۴۰۰ تومان (مثلا در قیمت ۲۲۰۰ تومان) سهم با فشار عرضه مواجه شود که این مورد را باید با زیر نظر گرفتن تابلو معاملات در این محدوده متوجه شویم. در این صورت دیگر صبر نمی‌کنیم که سهم به قیمت ۲۴۰۰ تومان برسد و سهم را در ۲۲۰۰ تومان می‌فروشیم.

نکته یک: در این مثال ممکن است زمان لازم برای اجرای معامله ۲ هفته تا یک ماه باشد. بعضی از روش های نوسان گیری در بورس در طول یک روز اجرا می‌شوند که با ریسک بالایی هم همراه است. اما روی‌هم‌رفته اساس همه روش‌های موفق شبیه به یکدیگر است.

نکته ۲: نمودارهای قیمتی این مثال نمودارهای روزانه هستند که بیشتر از افت‌وخیزها و نوسان‌های ساعتی و دقیقه‌ای در آن دیده نمی‌شود. نوسان‌گیری در بازه‌های زمانی پایین‌تر باید بر مبنای نمودارهای ساعتی و دقیقه‌ای باشد.

نکته ۳: هرچه بازه زمانی کوچک‌تری انتخاب کنیم، پیشبینی نوسان‌ قیمت سهم دشوارتر خواهد شد. اما در بازه‌های زمانی بلندمدت‌تر، پیش‌بینی روند قیمت و نوسان‌های آن با خطای کمتری همراه است.