تعطیلی بازار آتی سکه چه پیامدهای بر اقتصاد کشور دارد؟
این برای اولین بار نیست که شاهد بسته‌شدن این بازار هستیم. پیش از این یک بار در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در حالی‌که بازار ارز ملتهب بود و نوسانات پردامنه‌ای را تجربه می‌کرد، ناگهان خبر رسید که بازار آتی سکه تعطیل می‌شود. این بازار به مدت 5 روز بسته شد و با فروکش‌کردن التهابات مجدداً بازگشایی شد.
اما مشخص نیست علت تعطیلی اخیر چیست؛ زیرا اگر علل آن نوسانات کاذب و به دنبال آن دفاع از حقوق معامله‌گران باشد، ما در ماه‌ها و سال‌های قبل چندین بار نوسانات پردامنه‌تر و شدیدتری را نیز شاهد بوده‌ایم؛ بنابراین برای بسته‌شدن بازار آتی سکه به‌احتمال زیاد باید به دنبال دلایل دیگری باشیم.
چرا بسته شدن بازار آتی سکه خبری مهم است؟
بازار آتی سکه را می‌توان یکی از شفاف‌ترین بازارهای مالی دانست که خرید و فروش سکه طلا در آن به شکلی سازمان‌یافته و کاملاً قانونی انجام می‌شود و امکان تخلف در آن بسیار کم است.
بازار آتی سکه مشکلات حمل و نقل فیزیکی سکه را ندارد و به تبع همین ویژگی، امکان سرقت از سرمایه‌گذاران از بین می‌رود.
همچنین در این بازار افراد مختلف حتی با کمترین سرمایه می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و درآمد کسب کنند. در واقع این بازار علاوه بر اینکه به اقتصاد اقشار مختلف و حتی پایین دست، کمک می‌کند، می‌تواند در جمع‌آوری نقدینگی و هدایت آن به‌سوی یک کانال مطمئن، مؤثر باشد. از طرفی بازار آتی سکه تنها بازار مالی قانونی در کشور است که در آن معامله‌گران از خاصیت اهرمی آن می‌توانند استفاده کنند.
بسته شدن ناگهانی این بازار، آسیب شدیدی به اعتماد سهامداران و سرمایه‌گذاران و به دنبال آن اعتماد عمومی خواهد رساند. اعتماد معامله‌گران در بازار آتی سکه مساوی است با اعتماد عمومی مردم؛ بنابراین این‌گونه برخوردهای نسنجیده و کارشناسی نشده، کاملاً ناخوشایند است و در درازمدت ممکن است اعتماد مردم از بازارهای مالی را سلب و در نهایت به اقتصاد کشور ضربه بزند.
بسته‌شدن بازار آتی سکه؛ راه حل یا پاک‌کردن صورت مساله؟
متأسفانه درحالی‌که در بازارهای مالی دنیا، بازار بورس (و علی‌الخصوص سکه) باقدرت به کار خود ادامه می‌دهد، بسته‌شدن ناگهانی بازار آتی سکه در ایران بدون اعلام قبلی و کار کارشناسی شده، ممکن است این شائبه را به وجود بیاورد که مسئولین بورس ایران، شفافیت را چندان برنمی‌تابند و گویی آن‌ها می‌خواهند با تیشه به جان اعتماد عمومی معامله‌گران بیفتند.
نکته مهم این است که بسته‌شدن چنین بازاری، نه‌تنها به فروکش‌کردن التهاب ارزی و بحران‌های اقتصادی کمکی نمی‌کند، بلکه با پاک‌کردن صورت مسئله ممکن است بیش از پیش باعث افزایش رانت و فساد اقتصادی شود. البته ناگفته نماند که قوانین فعلی بازارهای مالی از جمله بازار آتی سکه هم در این ماجرا بی‌تأثیر نیستند.
مثلاً فعال‌بودن بازار بورس تنها به مدت 3.5 ساعت در شبانه‌روز یا سقف مجاز 5 درصدی که برای سهامداران تعریف کرده‌اند، می‌تواند عوامل محدودکننده‌ای باشند.
آیا بازار بورس هم به چنین سرنوشتی گرفتار خواهد شد؟
بسته شدن بازار آتی سکه، برای فعالان بازار بورس امری غیرممکن یا دست‌کم تازه نیست. سهامداران در بازار بورس ایران به خاطر دارند که برخی از نمادهای معاملاتی برای مدتی نامعلوم برای ماه‌ها و حتی سال‌ها بسته شده بود.
وقتی بازار آتی سکه که یکی از مطمئن‌ترین بازارهای مالی است، بسته می‌شود، غیرممکن نیست که در اقتصاد بی‌ثبات ایران، این اتفاق برای بازار بورس هم بیفتد. هرچند افتادن این اتفاق، امری بعید است.
راه برون‌رفت از تعطیلی بازار آتی سکه چیست؟
الگو گرفتن از بازارهای موفق جهانی و بومی‌سازی آن‌ها، وجود قوانین سفت و سخت (نه محدودکننده) و پدیدآمدن عزم و اراده‌ای راسخ در مدیران این بازارها، می‌توانند راهکارهای برون‌رفت از این وضعیت باشند.
باید این نکته را یادآوری کرد که در بحران‌های به وجود آمده در بازارهای مالی و مثلاً بازار طلا، سه عامل انس جهانی طلا، قیمت ارز و حباب قیمتی سکه و طلا اهمیت دارد که اهمیت دو مورد آخر از عامل اول بسیار بیشتر است؛ بنابراین کنترل حباب‌های قیمتی یا قیمت ارز، بیشتر از پاک‌کردن صورت‌مسئله‌ای به نام بازار آتی سکه، می‌تواند راهگشا باشد.
عبدالحکیم بائی
تحلیل‌گر و معامله‌گر بازارهای مالی
یه بچه هم میدونه ولی اونا نمیدونن خودشونوبه خواب زدن بالاخره که چی شاهنامه اخرش خوشه