چرا بانک‌ها کارت هدیه را رایگان صادر می‌کنند؟

رده: در سال‌های دور خیلی از ما برای هدیه و عیدی دادن از پول نقد و اسکناس استفاده می‌کردیم. البته گزینه‌های زیاد دیگری هم نبود. اما تورمی که هرروز ارزش اسکناس‌ها را کم می‌کند و بالا رفتن ارزش نسبی هدیه‌ها در طول این سال‌ها دیگر اسکناس را چندان هم کاربردی نمی‌کند. البته استفاده از ایران‌چک هنوز هم یک راه است. به‌خصوص که می‌توان در مترو ده پاکت هدیه پول را هم به قیمت هزار تومان خرید و چک‌پول را در آن گذاشت. اما راهی وجود دارد که هم ارزان‌تر از این است و هم بسیار شیک‌تر. بیشتر بانک‌های کشور بدون دریافت هیچ هزینه‌ای و کاملاً به‌صورت رایگان برای مبلغ موردنظر شما کارت هدیه‌های خیلی زیبایی آماده می‌کنند. بانک حتی پیام دلخواهتان مانند تبریک عید یا تولد را هم روی کارت چاپ می‌کند. به‌علاوه برخی از بانک‌ها طرح‌های متنوعی برای این کارت‌ها دارند که بسیار زیبا هم هستند.
در سیستم بانکی یک کارت‌به‌کارت کردن 500 تومان خرج دارد. حتی برای یک موجودی گرفتن ساده از بانکی دیگر هم باید 100 تومان پرداخت کرد. به این ضرب‌المثل را هم شنیده‌ایم که هیچ گربه‌ای برای رضای خدا موش نمی‌گیرد. پس چرا بانک‌ها تمام این خدمات مربوط به کارت هدیه را کاملاً رایگان انجام می‌دهند و هیچ هزینه‌ای بابت آن از مشتری دریافت نمی‌کنند؟ بانک‌ها چه سودی از انجام این کار می‌برند؟ اگرچه در ظاهر امر ممکن است فکر کنیم که این کار سود خاصی هم ندارد اما باید بگوییم بانک‌ها و شرکت‌های صادرکننده کارت‌های هدیه در جهان از صدور این کارت‌ها منافع خیلی زیادی می‌برند. شما را با سه دلیل آشنا می‌کنیم:

چندی پیش بانک اقتصاد نوین نخستین دوره قرعه‌کشی جشنواره کارت‌های هدیه خود را برگزار کرد. در این قرعه‌کشی هر کارت هدیه به ازای هر 25 هزار تومان ماندهٔ در آن در هر روز یک امتیاز دریافت می‌کرد و نهایتاً در قرعه‌کشی شرکت داده می‌شد. بین زمان دریافت کارت تا زمان استفاده شدن آن فاصلهٔ زمانی‌ وجود دارد که می‌تواند قابل‌توجه هم باشد. البته هستند کسانی که همان روزی که کارت هدیه را می‌گیرند خود را به نزدیک‌ترین شعبهٔ همان بانک می‌رسانند و کل پول کارت را از آن بیرون می‌کشند اما بیشتر افراد این کار را نمی‌کنند. کارت ممکن است مدت‌ها در کیف یا کمد ما باقی بماند تا ببینیم چه استفاده‌ای از آن بهتر است. در آخر هم ممکن است برای دادن قبض‌ها از آن استفاده کنیم. به‌علاوه مبلغ کارت را هم لزوماً یک‌باره مصرف نمی‌کنیم و ممکن است استفاده از مبلغ آن یکی دو ماه طول بکشد. تمام این تأخیرها برای بانک به معنی سود است. بانک‌ها روی این حساب کرده‌اند که کارت هدیهٔ من‌وشما مدتی در کشوهای اتاقمان می‌ماند.

تصور کنید که تصمیم می‌گیرید با کارت هدیه 50 هزارتومانی خود در بیرون خرید کنید و مثلاً صورتحساب 36 هزارتومانی رستورانی را پرداخت کنید. بعد هم به یک کتاب‌فروشی می‌روید و یک کتاب به قیمت 12500 تومان می‌خرید و با کارت حساب می‌کنید. 1500 تومان در کارتتان باقی می‌ماند که دیگ هیچ عابر بانکی به شما این مبلغ را نمی‌پردازد. عملاً هم چیزی نیست که با این پول بشود خرید. برای همین به‌راحتی این مبلغ باقیمانده را فراموش می‌کنید. درست مانند دفترچه‌های قدیمی قرض‌الحسنه که در هر یک چند هزارتومانی موجودی بود و هیچ‌وقت برای گرفتن آن اقدامی نکردیم. چون ارزشش را نداشت. این پول خردهای ته کارت‌های هدیه رقم و درآمدی بسیار بزرگ برای بانک‌هاست. وال‌استریت ژورنال در مطلبی اعلام کرد مبلغی که در کارت‌های هدیهٔ صادرشده توسط بانک‌ها و فروشگاه‌ها در بین سال‌های 2005 تا 2009 خرج نشده باقی‌مانده است، بالغ‌بر 41 میلیارد دلار بوده است. نیویورک‌تایمز هم در مطلبی اعلام کرد که تنها در سال 2009 نزدیک به 5 میلیارد دلار از پول‌های داخل کارت‌های هدیه خرج نشده باقی‌مانده است. البته این مبالغ شامل کارت‌های اصلاً استفاده‌نشده هم هستند.

تصور کنید عید نوروز نزدیک است و دو میلیون نفر از مشتری‌های یکی از بانک‌های کشور به سراغ آن بانک رفته و هرکدام 200 هزار تومان بابت هدیه و عیدی اسکناس بخواهند. این یعنی درست درزمانی که بانک مسئله نقدینگی دارد باید 400 میلیارد تومان نیز از بانک برای عیدی خارج شود. کارت هدیه می‌تواند در مدیریت جریان نقدینگی نقش کلیدی‌ بازی کند.

بانک‌ها روی استفاده نکردن، گم‌شدن، با تأخیر استفاده کردن و مانده‌های خرد ته این کارت‌ها حساب و کسب‌وکاری سودبخش ایجاد کرده‌اند.
شما چه تجربه‌هایی از کارت هدیه دارید؟ آیا تاکنون از بانکی برای دوستی کارت هدیه گرفته‌اید؟ مدل خرج کردن موجودی کارت‌های هدیهٔ شما چیست؟ تجربه‌های خود را برای رده بنویسید تا با دیگران در میان بگذاریم.

پینوشت: هنگام خرید کارت هدیه از پیشخوان‌های بانک شهر بسته به میزان خزید کارت هدیه کارمزد دریافت می‌شود.