امضا دیجیتال قانونی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
امضا دیجیتال یکی از فناوری‌های روزافزون و مورد استفاده در دنیای امروز است که به افراد این امکان را می‌دهد تا اسناد و اطلاعات خود را به صورت الکترونیکی امضا کرده و تأیید کنند. این فناوری با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری، مطمئن می‌کند که امضای ایجاد شده توسط شخص مشخصی است و اشخاص دیگر نمی‌توانند آن را جعل کنند. با استفاده از امضا دیجیتال، امکان انجام تأیید و اعتبارسنجی اسناد و فایل‌های مختلف به صورت الکترونیک وجود دارد.
اگر کارمند هستید، آشنایی با امضاء‌هایی که در سامانه‌های اتوماسیون خود انجام می‌شود دارید. یا محصولی از فروشگاه آنلاین خرید کرده‌اید و پس از تحویل از شما می‌خواهند که در جهت تایید دریافت محصول امضا خود را به وسیله قلم نوری در تبلت انجام دهید. اینگونه امضا را که برای ما ملموس‌تر است “امضا الکترونیک” می‌نامیم که با امضا دیجیتال متفاوت است. در رده امضا دیجیتال و شرکت‌های پیشتاز در این حوزه بررسی می‌شود.
امضا الکترونیک چیست؟
امضا الکترونیک همانند امضا عادی (سنتی) اما در محیط دیجیتال است. امضا الکترونیک پذیرش شخص را در مورد محتوا پیام یا سند مشخص می‌کند، دقیقا مشابه امضا دستی یک سند است. از سال 1391 امضا الکترونیک در راستای کاهش جعل اسناد، تاثیر در صرفه جویی اسناد و مدارک کاغذی و ایجاد امکان امضا برای اشخاص حقیقی و حقوقی در مکان‌های جغرافیایی متفاوت و … معرفی و تاکنون بسیاری از شرکت‌ها در نامه‌های اتوماسیون و قراردادهای شرکت، فروشگاه‌های خرده فروشی در تایید تحویل اجناس و … از آن استفاده می‌کنند.
امضا دیجیتال چیست؟
در تعریفی ساده امضا دیجیتال یک روش امنیتی است که برای تأیید هویت فردی در تعاملات آنلاین استفاده می‌شود. امضا دیجیتال از الگوریتم‌های رمزنگاری پیچیده استفاده می‌شود که با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی انجام می‌شود. امضا دیجیتال مانند اثر انگشت الکترونیکی شما است.
مفهوم کلید عمومی و خصوصی در امضا دیجیتال
همانطور که از عنوان کلید عمومی مشخص است، یک کد است که می‌توانید در دسترس بقیه قرار دهید. به صور واضح تر کلید عمومی مانند شماره حسابی است که در اختیار سایر اشخاص برای واریز پول قرار می‌گیرد. اما کلید خصوصی یک کد ترکیبی حروف و اعداد متعلق به شما است. مانند رمز جابه جایی ارزهای دیجیتال در کیف پول.
دانلود اپلیکیشن امضا دیجیتال امضامی
کاربرد امضا دیجیتال در قراردادها و امور بانکی
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های امضا دیجیتال، سطح امنیتی بالای آن است. برخلاف امضاء‌های با قلم که به راحتی قابل جعل یا دستکاری هستند، امضاء‌های دیجیتال از الگوریتم‌های رمزگذاری پیشرفته برای اطمینان از صحت و یکپارچگی سند امضا شده استفاده می‌کند. این بدان معنی است که هنگامی که یک سند با امضا دیجیتال امضا می‌شود، امکان تغییر و دستکاری سند مقدور نیست.
یکی دیگر از ویژگی‌های امضا دیجیتال، توانایی آن در ساده‌سازی و خودکار‌سازی فرایندهای تجاری است. با جریان‌های کاری سنتی مبتنی بر کاغذ، امضا اسناد می‌تواند کاری دشوار و زمان‌بر باشد. با این حال، با امضا دیجیتال، این فرایند سریع و کارآمد می‌شود. اسناد را می‌توان تنها با چند کلیک به صورت الکترونیکی امضا کرد و نیازی به چاپ، اسکن و ارسال پستی را از بین برد. این نه تنها در زمان صرفه جویی می‌کند، بلکه هزینه‌های مربوط به چاپ و و مدیریت اسناد را کاهش می‌دهد . امضا دیجیتال به ما این امکان را می‌دهد که از هر کجای دنیا و در هر زمان امکان امضا اسناد و همچنین انجام تراکنش‌های مالی را انجام دهیم. این امر نیاز به حضور فیزیکی یا جلسات حضوری را از بین می‌برد و معاملات تجاری را انعطاف پذیرتر و در دسترس‌تر می‌کند.
امضا دیجیتال همان توکن‌های فیزیکی است؟
بهتر است بگوییم امضا دیجیتال نسل جدید و کاربردی توکن‌های فیزیکی است. توکن‌های فیزیکی علاوه بر هزینه تهیه، نگهداری و حفظ برای کاربران مشکلات متعددی را به همراه داشته‌اند. این موارد پیش از این باعث ناشناخته ماندن و عدم استفاده عمومی از امضا دیجیتال شده بود.
نسل جدید امضا دیجیتال، امضای همراه است که با ساده‌سازی دسترسی به امضا برای تمامی افراد و پیاده‌سازی توکن روی تلفن همراه، بیشتر کاربرد عمومی در میان مخاطبان پیدا کرده است.
امضا دیجیتال سندیت قانونی دارد؟
امضا دیجیتال از نظر قانونی الزام‌آور و به طور گسترده پذیرفته شده است. این بدان معناست که اسنادی که به صورت دیجیتالی امضا شده‌اند، وزن قانونی مشابه اسناد امضا شده با دست دارند. امضا دیجیتال چه یک توافق تجاری، یک قرارداد قانونی یا یک سند رسمی دولتی باشد، توسط دادگاه‌ها، بانک‌ها، سازمان‌های دولتی و سایر موسسات در سراسر ایران و جهان پذیرفته می‌شود.
صدور گواهی امضا دیجیتال چیست؟
گواهی امضا دیجیتال در واقع همان پیش شرط داشتن امضا دیجیتال است. شما پیش از داشتن امضا دیجیتال ابتدا بایستی به صورت غیرحضوری (آنلاین) احراز هویت شوید و سپس امضا دیجیتال شما تایید شود.
برای تایید امضا دیجیتال به چه نکاتی توجه کنیم؟
- حتما سیم کارت متعلق به خودتان باشد. چون استعلام مالکیت خط تلفن همراه به صورت برخط انجام می‌شود.
- مشخصات شناسنامه‌ای و ثبت احوال بدون مشکل باشد. چون استعلام از ثبت احوال به صورت برخط انجام می‌شود.
امضا الکترونیک فقط برای استفاده شرکت‌های حقوقی است؟
برخی از شرکت‌های ارائه دهنده محصول امضا دیجیتال صرفا کاربرد سازمانی داشته و اشخاص حقیقی امکان استفاده از آن را ندارند. در ادامه شرکت‌هایی که امضا دیجیتال را برای کاربران حقیقی نیز فراهم می‌کنند، بررسی می‌کنیم.
کدام سامانه‌ها امکان استفاده از امضا الکترونیک را دارند؟
یکی از سامانه‌های مهم و کاربردی که از این خدمت بهره می‌برد، سامانه ثبت من است. سامانه‌های دیگری نظیر مراکز دولتی همچون وزارت صمت، وزارت نفت، وزارت بهداشت، سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان‌هایی از قبیل سامانه ثبت من، جامع تجارت ایران، سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد)، سامانه بارنامه برخط سازمان راه‌داری و حمل و نقل جاده‌ای، سامانه سفته و برات الکترونیک وزارت امور اقتصادی و دارایی، سامانه تاییدیه مدارک تحصیلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سامانه ثبت من چیست؟
سامانه ثبت من امکان دسترسی به خدمات آنلاین و غیر حضوری سازمان اسناد و املاک کشور در حوزه‌های مختلف از جمله املاک، اجرای اسناد رسمی، ازدواج و طلاق، ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری، مالکیت معنوی، اشخاص حقوقی، شکایات، ملاقات و نوبت‌دهی، مکاتبات مکانیزه، استعلام ممنوع الخروجی و … با بهره‌مندی از امکانات امضا الکترونیک، توکن امضا دیجیتال و همچنین امضا دیجیتال همراه امکان پذیر است.آدرس سامانه ثبت من WWW.my.ssaa.ir است.
ریال دیجیتال یا رمز ریال چیست و آیا قابل اعتماد است؟
نکات مهم انتخاب شرکت ارائه دهنده امضا الکترونیک
در انتخاب شرکت ارائه دهنده امضا الکترونیک به دنبال شرکتی باشید که نه تنها نیازهای فنی شما را برآورده کند، بلکه از نظر حرفه‌ای نیز قابل اعتماد باشد. این شرکت باید به شما اطمینان دهد که امضاهای دیجیتالی که ایجاد می‌کنید، معتبر، امن و قابل استناد در مقابل قانون هستند. همچنین، باید راهکارهایی ارائه دهد که با زیرساخت‌های فناوری اطلاعات شما سازگار باشد و بتوانند با کمترین تلاش در سیستم‌های موجود شما ادغام شوند . یک شرکت خوب امضا دیجیتال باید:
- تکنولوژی پیشرفته را به کار گیرد تا اطمینان حاصل شود که امضاها در برابر تهدیدات امنیتی جدید مقاوم هستند.
- راهنمایی و پشتیبانی فنی عالی ارائه دهد تا در صورت بروز مشکلات یا سوالات، به سرعت به آنها پاسخ داده شود .
- انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات داشته باشد تا بتواند با تغییرات سریع در فناوری و قوانین همگام شود.
به یاد داشته باشید که انتخاب یک شرکت امضا دیجیتال تنها بر اساس ویژگی‌های فنی نیست، بلکه باید به اعتبار و تجربه آن شرکت در ارائه خدمات مطمئن و پایدار نیز توجه کنید. این انتخاب می‌تواند تأثیر زیادی بر امنیت و کارایی فرایندهای کسب‌وکار شما داشته باشد.
شرکت‌های ارائه دهنده امضا دیجیتال در ایران
به چه نکات کاربردی در انتخاب شرکت ارائه دهنده امضا دیجیتال دقت کنیم؟
- کاربرد در سامانه ثبت من: سامانه ثبت من دارای پوشش خدماتی گسترده است. شرکت را انتخاب کنیم که امکان ارائه خدمات امضا دیجیتال در ثبت من را داشته باشد.
- نیاز به تغییرات در تنظیمات گوشی نباشد: به عنوان مثال برخی از شرکت‌های ارائه دهنده امضا دیجیتال در سامانه ثبت من نیاز به انجام تغییر در تنظیمات گوشی را دارند که این مشکل می‌تواند آزاردهنده باشد.
- امکان استفاده اشخاص حقیقی: اینکه شما بتوانید از امضا دیجیتال در قراردادها و … شخصی خود نیز استفاده کنید مهم است.
- امکان درج تصویر امضاء: در بعضی از سامانه‌های معرفی شده علاوه بر نمایه امضا دیجیتال (که شامل توضیحات امضا کننده و تاریخ امضاست) تصویر امضا (امضای رسم الخط) نیز در انتهای سند نمایش داد می‌شود. امضای رسم الخط هر چند جزو الزامات قانون تجارت الکترونیک برای امضا دیجیتال نیست، ولی در بین کاربران شناخته شده‌تر است.
- کارتابل امضا داشته باشد: این ویژگی منجر به تسلط و مدیریت بیشتر شما در قراردادها می‌شود. در کارتابل امضا اسنادی که برای شما ارسال شده و در انتظار امضاست و همچنین اسنادی که امضا یا رد کرده‌اید دسترسی داشته باشید، آنها را دانلود و برای دیگران نیز ارسال کنید.
- امضا از طریق احراز هویت بیومتریک (اثر انگشت یا چهره): در بسیاری از موارد، کاربر با فراموش کردن پین تعریف شده برای امضا دچار چالش می‌شود. در برخی اپلیکیشن‌ها صرفاً با استفاده از احراز بیومتریک عمل امضا صورت می‌گیرد که سهولت و امنیت بالایی را نیز به دنبال دارد.
- پر کاربرد بودن: یعنی بتوان در حوزه‌های مختلف از امضا دیجیتال (راهکار) استفاده کرد.
جدول مقایسه‌ای شرکت‌های ارائه دهنده امضا دیجیتال
با توجه به جدید بودن محصول امضا دیجیتال، انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک کاربران این محصول افزایش یابد. در جدول ذیل سعی شده شرکت‌هایی که در حال حاضر فعالیت در حوزه امضا دیجیتال را داشته (نه صرفا امضا الکترونیک) و منطبق بر قوانین تجارت الکترونیک هستند، بررسی می‌شود.
بررسی فرایند احراز هویت امضا دیجیتال ( به عنوان نمونه امضامی)
- نصب برنامک
- ورود شماره موبایل و دریافت کد تایید
- ورود سریال پشت کارت ملی
- در انتها صور گواهی تایید دیجیتال
