رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در حوزه سرمایه‌گذاری
متأسفانه کلاهبردارانی که از طریق ترغیب به سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کنند همیشه در کمین هستند و سعی دارند قربانیان جدیدی برای رسیدن به اهداف خود پیدا کنند. این نوع کلاهبرداری‌ها می‌توانند در رابطه با سهام، ارز‌های دیجیتال و موارد دیگر باشند. همانطور که دنیای امور مالی رو به رشد است و تا فضای آنلاین و دیجیتال گسترش یافته، کلاهبرداران به دنبال پیدا کردن راه‌های جدید و پیچیده برای فریب افراد می‌گردند. امروزه هر کسی ممکن است هدف چنین کلاهبرداری‌هایی قرار بگیرد، پس اطلاع‌رسانی در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. در این مطلب از رده آنچه را که لازم است درباره کلاهبرداری‌های حوزه سرمایه‌گذاری بدانید، آورده‌ایم.
کلاهبرداری از طریق سرمایه‌گذاری چیست؟
این کلاهبرداری به هر نوع طرحی که اطلاعات غلط و گمراه‌کننده در مورد یک فرصت سرمایه‌گذاری می‌دهد گفته می‌شود. طرح‌های پانزی و پامپ و دامپ نمونه‌هایی از این نوع کلاهبرداری هستند. به عنوان مثال، در روش پامپ و دامپ، شخص کلاهبردار سهامی را (که ذاتاً بی‌ارزش است) با قیمت پایینی می‌خرد و دیگران را تشویق می‌کند تا همان سهام را بخرند. با افزایش قیمت سهام، کلاهبردار سهام خود را با قیمت بالا می‌فروشد که این امر باعث افت قیمت سهام می‌شود. متأسفانه کلاهبرداران گاهی اوقات افرادی را هدف قرار می‌دهند که به نظرشان درک کافی از نحوه عملکرد بازارهای مالی ندارند. آن‌ها معمولاً آسیب پذیرترین قشر را هدف قرار می‌دهند.
رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در حوزه سرمایه‌گذاری
در ادامه، برخی از روش‌های کلاهبرداری از طریق سرمایه‌گذاری را معرفی می‌کنیم:
طرح پانزی (Ponzi)
در طرح پانزی، سود سرمایه‌گذاران اولیه با پول سرمایه‌گذاران نسل دوم پرداخت می‌شود. اگر این طرح با شکست مواجه شود، سرمایه‌گذاران همه یا بخش قابل توجهی از سرمایه خود را از دست می‌دهند. طبق اعلام وبسایت Ponzitracker، 57 طرح پانزی در سال 2022 شناسایی شد، این در حالی است که در سال 2021 تنها 34 طرح پانزی کشف شده بود. این رشد 70 درصدی بسیار نگران‌کننده به نظر می‌رسد. درنتیجه، سرمایه‌گذاران باید بیشتر از گذشته حواس‌شان را جمع کنند چون طرح‌های پانزی امروزه شامل ارز‌های دیجیتال هم می‌شوند.
طرح پامپ و دامپ (Pump & Dump)
این طرح معمولاً از طریق سهامی انجام می‌شود که قیمت اسمی پایینی دارد. کلاهبردارانی که پامپ و دامپ انجام می‌دهند، دیگران را به سرمایه‌گذاری در یک سهام خاص با وعده سود بالا فریب می‌دهند. آن‌ها سهام را مدت‌ها قبل از تبلیغ آن به دیگران خریداری کرده‌اند و عمداً این موضوع را از قربانیان مخفی نگه می‌دارند. سپس در ازای فریب دادن دیگران، سهام‌شان را با سود بالا می‌فروشند. قربانیان در ابتدا شاهد رشد قیمت سهام هستند اما با افت قیمت ناگهانی غافلگیر می‌شوند.
راگ پول (Rug Pulls)
با رشد فضای رمزارز، کلاهبرداری از نوع راگ پول به شدت افزایش یافته است. این روش معمولاً شامل عرضه اولیه یک کوین قابل خرید اما غیرقابل فروش می‌شود. پروژه مربوط به این کوین ممکن است کاملاً جعلی و حتی تیم پشت این پروژه هم ساختگی باشند. معمولاً کوین یا توکن استفاده شده در راگ پول قابلیت نقدشوندگی ندارد و به همین دلیل افراد می‌توانند آن را بخرند اما نمی‌توانند بفروشند.
سمینار‌های سرمایه‌گذاری تقلبی
اغلب اوقات کلاهبرداران به عنوان مشاوران مالی ظاهر می‌شوند و سمینار‌های سرمایه‌گذاری جعلی برگزار می‌کنند تا گروه بزرگی از سرمایه‌گذاران را به انجام سرمایه‌گذاری‌های مشکوک سوق دهند. بسیاری از این کلاهبرداران علی‌رغم معرفی خود به عنوان مشاوران مالی، فاقد اعتبار و مجوز‌های لازم هستند. برخی حتی پول را می‌گیرند و ناپدید می‌شوند.
نمونه‌هایی از کلاهبرداری‌های بزرگ از طریق سرمایه‌گذاری
چند مورد از کلاهبرداری‌های بزرگ در حوزه سرمایه‌گذاری عبارتند از:
ZZZZ Best
ZZZZ Best یک شرکت کلاهبرداری از طریق سرمایه‌گذاری است که در دهه ۱۹۸۰ در بازار سهام ایالات متحده بود. بری مینکو (Barry Minkow)، مؤسس این شرکت، ادعا کرد که ZZZZ Best «جنرال موتور‌ز قالیشویی» است. این شرکت در سال ۱۹۸۶ عمومی شد و ارزش آن در اوج خود به ۲۰۰ میلیون دلار رسید. مینکو میلیون‌ها دلار خرج کرد و هزاران سند جعلی و قرارداد را برای فعالیت‌هایی که شرکت انجام نمی‌داد ایجاد کرد تا ظاهر خود را حفظ کند. سرانجام او دستگیر و به ۲۵ سال زندان محکوم شد.
Enron
انرون یکی از شناخته شده‌ترین کلاهبرداری‌های بازار سهام را انجام داده است. این شرکت واقع در هیوستون، زمانی هفتمین شرکت بزرگ ایالات متحده از نظر میزان درآمد سالانه بود. انرون از روش‌های حسابداری تقلبی از جمله شرکت‌های کاغذی استفاده می‌کرد تا صورت‌های مالی شرکت را دستکاری کند. در نتیجه، درآمد و سود شرکت بسیار بهتر از آنچه که واقعاً بود به نظر می‌رسید. با لو رفتن همه چیز، قیمت سهام شرکت به شدت افت کرد و در نهایت ورشکسته شد. این شرکت دیگر وجود خارجی ندارد!
Bernie Madoff
برنی مدوف یکی از بدنام‌ترین کلاهبرداران سرمایه‌گذاری است که در طول دوران حرفه‌ای خود توانست ۵۰ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران بدزدد. بیشتر کلاهبرداری‌های او از طریق شرکت سرمایه‌گذاری‌اش یعنی Bernard L. Madoff Investment Securities انجام شد. مدوف ادعا کرد که شرکت او از یک استراتژی سرمایه‌گذاری خاص برای ایجاد سود کلان و ثابت استفاده خواهد کرد. در حالی که او با پول سرمایه‌گذاران جدید، به سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر سود ارائه می‌کرد که نمونه‌ای از طرح پانزی است. مدوف در سال ۲۰۰۸ دستگیر و به ۱۵۰ سال زندان محکوم شد.
چگونه از خودمان در برابر کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری محافظت کنیم؟
یکی از نکات مهم حفاظت از خود در برابر کلاهبرداری‌های سرمایه‌گذاری این است که همیشه بررسی‌های لازم را با دقت انجام دهید. بهتر است هنگام ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید، کمی حساسیت به خرج دهید و محتاطانه برخورد کنید. حواس‌تان به پیشنهادات سرمایه‌گذاری جدید ناگهانی باشد، مخصوصاً اگر این پیشنهادات از طریق تماس تلفنی، ایمیل یا رسانه‌های اجتماعی به شما داده شوند. منطقی عمل کنید و اگر چیزی بیش از حد عالی و بی‌نقص به نظر رسید به آن شک کنید.
همچنین، اگر فرصتی برای سرمایه‌گذاری به شما ارائه شد حتماً تحقیقات خود را با دقت انجام دهید. هر مشاور مالی که با آن صحبت می‌کنید باید مجوز لازم را داشته باشد، همانطور که هر شرکت سرمایه‌گذاری که سمینار یا کلاسی را برای شما ارائه می‌دهد، باید معتبر و دارای مجوز باشد. گاهی اوقات شاید بهتر باشد در ارزیابی پیشنهادات عجله نکنید. ببینید آیا فرصت سرمایه‌گذاری ارائه شده معقول است یا خیر؟ تحقیق کنید که هر کدام از طرف‌های درگیر چگونه سود دریافت می‌کنند و انگیزه هر یک چیست؟ از آن‌ها بخواهید مهلتی برای فکر کردن به پیشنهاد به شما بدهند و اسناد معتبر و قانونی ارائه کنند. شما می‌توانید با افراد مورد اعتماد خود در این باره مشورت کنید.
