بررسی عملکرد صنعت ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲

تعریف و آموزش رمز ارز

نویسنده: رضا عبدی

27 فروردین 1402

سال ۲۰۲۲، سالی پر فراز و نشیب برای پروژه‌ها و کاربران حوزه ارزهای دیجیتال بود. ارزش کل بازار رمزارز تا اول ژانویه ۲۰۲۳ برابر با ۸۲۹ میلیارد دلار بود که در مقایسه با یک سال قبل کاهش ۶۴ درصدی را نشان می‌دهد. در حالی که قیمت توکن‌های دیفای و میزان تقاضا برای ان‌اف‌تی (NFT) ثابت مانده است، سازندگان در طول سال تلاش کرده‌اند تا با توسعه پروتکل‌های جدید و خلاقانه، ترند‌ها و روش‌های جدیدی را به این حوزه معرفی کنند.

در این مطلب به بررسی چشم‌انداز بازار ارز‌های دیجیتال، تجزیه و تحلیل بیت کوین و اتریوم، تحلیل عملکرد دیفای و ان‌اف‌تی و مقایسه عملکرد صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) در سال 2022 می‌پردازیم.

ترید یا معامله ارز دیجیتال چیست؟ روش های ترید رمزارز

1. دوران سیاه

بعد از اتفاقاتی که در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ افتاد، حجم معاملات در بازار رمزارز به کمتر از یک تریلیون دلار رسید

بازار رمزارز که شرایط چالش برانگیزی داشت و سوءاستفاده‌گری‌ها و ورشکستگی‌ها به اوج خود رسیده بود، نهایتاً در پایان سال ۲۰۲۲ مجموع ارزش آن ۸۲۹ میلیارد دلار اعلام شد که 64.1% کمتر از 2.3 تریلیون دلار ثبت شده برای یک سال گذشته است. سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ بدترین دوره بود و بازار رکود پیدا کرد تا این که FTX در نوامبر ۲۰۲۲ ورشکسته شد.

میانگین حجم معاملات روزانه در سه ماهه آخر سال ۲۰۲۲، 32.8% کاهش یافت؛ از 88.1 میلیارد دلار در سه ماهه سوم به 59.2 میلیارد دلار در سه ماهه چهارم رسید. به طور کلی، حجم معاملات روزانه در طول سال روند نزولی داشته و به طور میانگین ۸۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ بوده است. تغییرات در حوزه رمزارز تقریباً مطابق با روند بازار سهام ایالات متحده ایجاد می‌شد، مخصوصاً شاخص S&P 500 در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ تأثیر زیادی گذاشت. با این حال، این مطابقت در سه ماهه چهارم سال به دلیل ورشکستگی FTX تأثیر منفی شدیدی گذاشت اما شرایط بازار سهام در پایان سال بهبود یافت.

2.سرگشتگی رمزارزها

علی‌رغم گسترش و توسعه استیبل‌کوین‌ها، ارزش آن‌ها 27.3 میلیارد دلار کاهش یافت. در حالی که ارزش بازار BUSD و USDC افزایش پیدا کرد

سرمایه‌گذاران در حوزه رمزارز در سال ۲۰۲۲ بیشتر طرفدار دارایی‌های پایدار و ایمن بودند و سه استیبل‌کوین برتر یعنی تتر (USDT)، یو اس دی کوین (USDC) و بایننس یو اس دی (BUSD) بر بازار ارز دیجیتال غالب شدند. با این حال بازار استیبل‌کوین از خطر رکود بی‌امان نماند و ارزش بازار آن 16.6% یعنی معادل 27.3 میلیارد دلار کاهش یافت. بیشتر ضرر وارده در ماه مه ۲۰۲۲ به دلیل سقوط ارزش ترا یو اس دی (UST) بود. از آن زمان به بعد تدریجاً وضعیت آن بهبود یافت هر چند نگرانی‌هایی در رابطه با احتمال رویداد اتفاق ناگوار دیگری وجود داشت.

استیبل‌کوین USDT هم شاهد کاهش 15.5 درصدی ارزش بازار یا به عبارتی 12.2 میلیارد دلار بود. برعکس، USDC و BUSD هر کدام به ترتیب شاهد رشدی معادل 2.3 میلیارد دلار (5.5%) و 2.1 میلیارد دلار (14.7%) بودند. ارزش استیبل‌کوین‌های برتر غیرمتمرکز دای (DAI) و فرکس (FRAX) به ترتیب 43.4% و 43.9% کاهش یافتند، ‌گرچه مجموعاً ضرر چهار میلیارد دلاری دای تقریباً ۵ برابر بیشتر بود. غیر از ۵ استیبل‌کوین برتر، با دی پگ شدن نوترینو (USDN) در ماه نوامبر ۲۰۲۲، این استیبل‌کوین از فهرست ۱۵ استیبل‌کوین برتر خارج شد و جای آن را مای (MIMATIC) گرفت. استیبل‌کوین راه‌اندازی شده در ماه مه ۲۰۲۲ به نام USDD، فعلاً در رتبه هشتم قرار دارد و از اواسط سال ۲۰۲۲ تاکنون ارزش بازار آن در حدود ۷۰۰ میلیارد دلار ثابت باقی است.

3. اعلام ورشکستگی FTX

ورشکستگی FTX بیش از یک میلیون سرمایه‌گذار، سپرده‌گذار و طلبکار را تحت تأثیر قرار داد

طبق گزارش‌ها، اکثر دارایی‌های Alameda به شکل FTT صادر شده توسط FTX بود. کمی بعد مدیرعامل بایننس، چانگ پنگ ژائو اعلام کرد که قصد دارد سهام توکن FTT بایننس را بفروشد. این خبر باعث شد تا کاربران سرمایه‌های خود را بیرون بکشند و FTX برای مقابله با این بانک گریزی، امکان برداشت دارایی را متوقف کرد. نهایتاً FTX اعلام ورشکستگی کرد.

بعد‌ها مشخص شد که پس از سقوط Terra/Luna، از وجوه کاربران FTX برای حمایت و پرداخت بدهی‌های Alameda استفاده شده است. برخی از نهاد‌هایی که خسارت زیادی طی این ماجرا دیدند عبارتند از:

پلتفرم وام‌دهی بلاک فای، ۳۵۵ میلیون دلار در FTX داشت و ۶۷۱ میلیون دلار دیگر به Alameda وام داده بود.
تجارت جهانی جنسیس، ۱۷۵ میلیون دلار سپرده غیر قابل دسترس در FTX داشت و در حال حاضر قادر به بازخرید محصول وام‌دهی خود نیست.
بعد از خبر ورشکستگی FTX، سپرده‌گذاران در بانک سیلورگیت ۸ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را بیرون کشیدند. از آن زمان تاکنون، بانک ۴۰% از نیروی کار خود را اخراج کرده است.
با این که بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات مختلف طی این ماجرا خسارت زیادی متحمل شدند، این احتمال وجود دارد که در طول سال ۲۰۲۳ شرکت‌های بیشتری به فهرست خسارت‌دیدگان اضافه شوند.

صندوق سبدگردان

4.نفس‌تنگی بیت کوین

دارایی‌های عمده به جز نفت خام و دلار آمریکا، طی سال عملکرد ضعیفی داشتند. از همه ضعیف‌تر بیت کوین بود که ارزش آن 64.2% کاهش یافت

اغلب دارایی‌ها مانند طلا و TLT در وضعیت نسبتاً خوبی بودند اما بیت کوین با افت 64.2 درصدی خود بدترین عملکرد را در سال ۲۰۲۲ داشت. خوب بودن وضعیت شاخص دلار آمریکا (DXY) نسبت به اکثر دارایی‌های دیگر باعث شد که فدرال رزرو، نرخ بهره را در سال ۲۰۲۲ افزایش دهد اما با روند نزول تدریجی در سه ماهه آخر سال، سود چندانی به دست نیامد. DXY تا 7.4% نسبت به سه ماهه قبل کاهش یافت و فقط ۸% بازده داشت.

به دلیل افزایش تقاضا ناشی از رفع جهانی محدودیت‌های کووید-۱۹ و کمبود شدید عرضه بخاطر جنگ اوکراین و روسیه، نفت خام در پایان سه ماهه اول تا 63.4% رشد پیدا کرد. با این حال بازدهی مشابه DXY داشته و تنها 6.4% بیشتر بوده است.

5.رشد ثابت اتر استیک

به دلیل ارتقای شبکه اتریوم، استیکینگ اتر شاهد رشد ثابتی بود و در پایان سال به 15.8 میلیون دلار رسید

علی‌رغم رکود بازار ارز‌های دیجیتال، مجموع اتر استیک شده رشد ثابتی داشته است؛ رشد ۲۵% در سه ماهه اول، رشد 17.8% در سه ماهه دوم نسبت به سه ماهه اول، رشد 8.2% در سه ماهه سوم نسبت به سه ماهه دوم، رشد 12.5% در سه ماهه چهارم نسبت به سه ماهه سوم در سال ۲۰۲۲. کل اتر استیک شده در اول سال 8.8 میلیون دلار بود و در پایان سال به 15.8 میلیون واحد رسید.

در نیمه اول سال ۲۰۲۲، رشد اتر استیک شده در ولیدیتور‌ها را می‌توان به وضعیت گاوی ادغام اتریوم نسبت داد. بعد از ادغام موفقیت‌آمیز آن در اواسط ماه سپتامبر ۲۰۲۲، کاربران در حوزه رمزارز به ارتقا و قابلیت‌های شانگهای چشم دوخته بودند و همین باعث رشد قابل توجه آن در سه ماهه آخر سال شد.

لیدو (LDO) همچنان رتبه برتر را به خود اختصاص داده است و 29.4% از کل اتر استیک شده در ۲۹ اپراتور گره را در اختیار دارد. در حالی که نزدیک‌ترین رقیب آن یعنی کوین بیس فقط 12.8% را در اختیار داشت. ارتقای شانگهای اتریوم قرار است در ماه مارس ۲۰۲۳ اجرا شود. به این ترتیب سهامداران این اجازه را دارند که اتر خود را پس بگیرند و ممکن است فهرست رتبه‌بندی مجدداً سازماندهی شود.

حساب سپرده سرمایه‌گذاری ارزی

6.خبر ویرانگر

ارزش بازار توکن‌های دیفای 72.9% کاهش یافت و سهم مشتقات از تجمیع‌کننده‌های سود در بازار بیشتر بود

در مقایسه با سال ۲۰۲۱، ارزش بازار دیفای 72.9% کاهش یافت و توکن‌های دولتی و ابزاری بیش از 48.4 میلیارد دلار از دست دادند. لیکوئید استیکینگ شاهد افت 25.9 درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ بود و دلیل آن احتمالاً مربوط به انتشار خبر ادغام اتریوم در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ می‌شود.

پروتکل‌های دیفای به دلیل افزایش تورم و برداشت سرمایه، نسبت به سایر بخش‌های بازار ضرر بیشتری متحمل شدند. پروتکل‌های وام‌دهی و تجمیع‌کننده سود بدترین عملکرد را در طول سال داشتند و به ترتیب 80.5% و 85.3% افت پیدا کردند. پروتکل‌هایی مانند کانوکس فایننس (CVX) و الکمیکس (ALCX) تا ۹۵% کاهش قیمت داشتند.

علی‌رغم کاهش ۶۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱، مشتقات سهم 7.9 درصدی بازار خود را حفظ کرده و از تجمیع‌کننده‌های سود پیشی گرفتند. دلیل این پیشی گرفتن را می‌توان افزایش محبوبیت پلتفرم‌های پرپچوال (دائم) مانند GMX و Gains Network دانست.

7.از ان اف تی چه خبر؟

علی‌رغم شروع اولین زمستان ان‌اف‌تی، سهم بازار اوپن‌سی (OpenSea) به %65.4 کاهش یافت اما همچنان در صدر باقی ماند

بازار ان‌اف‌تی در اولین دوره خرسی خود قرار داشت؛ حجم معاملات ان‌اف‌تی در ۸ زنجیره برتر با 93.1% کاهش از 13.3 میلیارد دلار در سه ماهه اول به 1.5 میلیارد دلار در سه ماهه آخر سال ۲۰۲۲ رسید. در همین حین، حق امتیاز توسعه‌دهندگان ان‌اف‌تی تا ۹۵% کاهش یافت.

با وجود زمستان ان‌اف‌تی، اوپن‌سی همچنان با سهم بازار 65.4 درصدی از حجم معاملات ان‌اف‌تی به استثنای واش تریدینگ (تجارت شستشو)، نسبت به رقبای خود در صدر قرار دارد. هر چند سلطه مجیک ادن (Magic Eden) بر بازار از ژانویه ۲۰۲۲ حدود 24.3% کاهش یافته است، اما سهم معاملات آن با رشد ان‌اف‌تی‌های سولانا در انتهای سال به 12.5% رسید.

در کل می‌توان گفت اوپن‌سی موقعیت خود را در برابر رقبای جدید در بازار مانند LooksRare وX2Y2 که کاربران را تشویق به انجام معامله و معرفی جفت ارز معاملاتی در پلتفرم‌های خود می‌کردند حفظ کرده است. در عوض، کاربران برای دریافت پاداش‌ها به واش تریدینگ روی آوردند. درLooksRare ، 98.5% از کل حجم معاملات ان‌اف‌تی در ژانویه ۲۰۲۲ مربوط به واش تریدینگ بود. در پایان سال به دلیل کمتر شدن پاداش، این میزان به 75.5% کاهش یافت.

نکته 1: حجم معاملات اوپن‌سی شامل اتریوم، پالیگان و سولانا می‌شود.

نکته 2: منظور از زمستان ان‌اف‌تی، کاهش قیمت فروش ان‌اف‌تی است.

8.فصل سرد اسپات

حجم معاملات اسپات از ژانویه ۲۰۲۲ تا 67.3% کاهش یافت که بیش‌ترین مقدار افت 21.2% در سه ماهه چهارم در مقایسه با سه ماهه سوم بود

مجموع حجم معاملات اسپات در ده صرافی برتر در ژانویه ۲۰۲۲ معادل 1.5 تریلیون دلار بود اما بعد از ورشکستگی FTX به پایین‌ترین سطح خود در کل سال یعنی 0.46 تریلیون دلار در دسامبر رسید. شدیدترین افت برای سه ماهه آخر سال گزارش شد، زمانی که حجم کل معاملات اسپات با 21.2% کاهش از 2.9 تریلیون دلار در سه ماهه سوم به 2.3 تریلیون دلار در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ رسید.

علی‌رغم عیان بودن ریسک‌های متمرکز، نسبت صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به صرافی‌های متمرکز (CEX) دائماً بالا بود. شک و تردید‌ها درباره عدم توان بایننس در پرداخت بدهی‌ها باعث شد تا سهم بازار صرافی‌های غیرمتمرکز در ماه نوامبر کمی افزایش پیدا کند اما در پایان سال ۲۰۲۲، صرافی‌های متمرکز 92.5% از بازار را در اختیار داشتند. کاهش تدریجی حجم معاملات نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در حال بیرون کشیدن سرمایه خود از بازار یا استفاده از مسیر‌های خروجی (off-ramp) از طریق CEX هستند.