سرمایهگذاری صبورانه چیست؟
این تصور اشتباه برای بسیاری از افراد جا افتاده است که نمیتوان با پول کم، وارد دنیای سرمایهگذاری شد و برای به دست آوردن سود رضایت بخش، حتما باید مبالغ کلانی را تزریق کرد. اما واقعیت امر این است که در عصر حاضر که بازارهای مالی در حال گسترش هستند، این امکان وجود دارد که حتی با چندصد هزار تومان سرمایهگذاری را آغاز کرد و متناسب با آن بازدهی خوبی کسب کرد.
جدا از این حقیقت که سرمایهگذاری هم مانند هر کار دیگری فوت‌های کوزهگری خودش را دارد، یک اصل همواره ثابت است: ارزش سرمایهگذاری با گذر زمان مشخص میشود. بنابراین واقع‌بینی و صبوری از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک سرمایه‌گذار موفق هستند.
امکان ندارد در رابطه با مبحث سرمایهگذاری مطالعه یا حتی جست و جوی ساده‌ای در اینترنت کرده باشید و نام آقای وارن بافت به چشم‌تان نخورده باشد. این سرمایه‌گذار بزرگ و موفق، توصیه‌های بسیاری در قالب کتاب، مصاحبه و مقالات برای سرمایه‌گذاران تازهکار داشته است. اما تجربه ثابت کرده که مهم‌ترین و کاربردی‌ترین توصیه‌ها، همیشه کوتاه‌ترین‌ها هستند. وارن بافت می‌گوید:
«بازار بورس، جایی است برای انتقال پول از آدم‌های عجول به آدم‌های صبور»
صبور بودن در هر زمینه‌ای، به شرط آن که محافظه‌کارانه و حساب شده باشد، ضامن موفقیت شما خواهد بود. سرمایهگذاری هم از این قاعده مستثنی نیست. صبر در سرمایهگذاری به صورت زیر تعریف میشود:
صبر در سرمایهگذاری به معنای طراحی استراتژی شخصی، داشتن نقشه راه و باقی ماندن در مسیری است که بر اساس شرایط بازار و متغیرهای تاثیرگذار بر دارایی‌های سبد سرمایهگذاری شما طراحی شده است.
سرمایهگذاری صبورانه، استراتژی مورد علاقه سرمایه‌گذاران محافظه‌کار است. در این نوع سرمایهگذاری، سرمایه‌گذار (بدون در نظر گرفتن بازار فعالیت و ویژگی‌های شخصیتی) اقدام به سرمایهگذاری بلندمدت کرده و در طول زمان، در عین حفظ سرمایه اصلی، کم‌کم به دارایی‌های خود اضافه کرده تا میزان بازدهی و سود خود را افزایش دهد.
بنابراین نتیجه میگیریم که سرمایهگذاری صبورانه با چشم‌انداز بلندمدت، بازدهی بهتری نسبت به استراتژی‌های کوتاه‌مدت و حریصانه دارد. بله! من هم به عنوان یک سرمایه‌گذار (آن هم در این شرایط اقتصادی) کاملا درک میکنم که صبور بودن در بازارهای مالی بسیار سخت‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد؛ اما تضمین میکنم به محض درک نقش تاثیرگذار صبر در طراحی استراتژی هایتان، نتایج مثبتی خواهید گرفت. در ادامه به عناصر تاثیرگذار در سرمایهگذاری صبورانه، نقش هر عنصر در بهبود بازدهی استراتژی‌های شما و نحوه پیاده‌سازی تکنیک‌های صبور بودن در سرمایهگذاری میپردازیم.
عنصر اول: بازدهی بلندمدت سهام
بعد از پشت سر گذاشتن مراحل آموزش و سپس آزمون و خطا، بالاخره زمان آن است که با پول واقعی که سرمایه زندگی یا بخش بزرگی از پس‌اندازتان است وارد بازار شوید. این مرحله شجاعت زیادی می‌طلبد! وجه مشترک بسیاری از تعاریف سرمایهگذاری این است که قطعیتی وجود ندارد؛ بنابراین باید متوجه باشید که دارید سرمایه احتمالا عزیزتر از جان‌تان را کجا می‌گذارید. این حقیقت که سرمایه‌گذاری‌های مالی می‌توانند زیان‌ده باشند غیرقابل انکار است. فرقی نمیکند تازهکار باشید یا همین دیروز سالگرد ده سال سرمایه‌گذار بودن‌تان را جشن گرفته باشید؛ خطراتی که در این مسیر وجود دارند هر لحظه ممکن است سرمایه شما را تهدید کنند. این خطرات به دو دسته تقسیم میشوند:
- اشتباهات شما به عنوان سرمایه‌گذار: خودتان را سرزنش نکنید. حرفه‌ای‌ترین‌ها و با سابقه‌ترین‌ها هم اشتباه می‌کنند.
- غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار و وابسته بودن آن به عوامل غیرقابل پیش‌بینی خارجی: چه کسی فکرش را می‌کرد که یک ویروس نیم وجبی کل دنیا را تعطیل کند؟!
اما با وجود تمام این خطرات، یک سری الگوها و حقایق در این بازار به راحتی قابل مشاهده هستند که به موقعش منجی شما خواهند شد.
در حوزه اقتصاد، چرخه‌های رونق و رکود وجود دارند که در بازار سهام اصطلاحا با نام‌های بازار گاوی و بازار خرسی شناخته میشوند. بر اساس بررسی سوابق نمودارها در مدت زمان نسبتا طولانی، تحلیلگران به این نتیجه رسیده‌اند که بازار سهام با گذشت زمان تمایل به حرکت صعودی دارد. توجه داشته باشید که دوره بازار گاوی معمولا نسبت به شرایط خرسی طولانی‌تر است و بعد از دوره سقوط، بازار وارد دوره بازیابی میشود.
سوالی که پیش می‌آید این است که دقیقا کجای این پروسه باید صبور بود؟
همان‌طور که می‌دانید، نوسان جزء جدایی‌ناپذیر بازار است. یک سرمایه‌گذار صبور می‌تواند با نگهداری از سهام خود در بلندمدت، انتظار بازدهی بالایی داشته باشد. برای کسب این بازدهی باید بتوانید در جریان افت‌های کوتاه‌مدت بازار، سهم‌های خود را حفظ کنید، توانایی حفظ دارایی‌های خود را برای دهه‌ها داشته باشید و سبد خرید متنوعی بسازید تا در صورت کاهش قیمت یک یا دو سهم، تمام پرتفوی شما تحت تاثیر قرار نگیرد. به طور کلی، برای نشان دادن صبر در این حالت، باید بتوانید سهام خود را در جریان نوسانات کوتاه‌مدت بازار با تمرکز بر نتایج بلندمدت حفظ کنید.
مقایسه سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت با سپرده بانکی
عنصر دوم: بازگشت به میانگین
یکی دیگر از حقایقی که ما را به سوی عنصر دوم صبر هدایت می‌کند ماهیت بازارهای گاوی و خرسی است. نکته‌ای که شاید کمتر به آن اشاره شده باشد این است که منشا این بازارها اصولا احساسات سرمایه‌گذاران، مانند ترس و طمع است. در شرایط این‌چنینی، بیشتر بازارها تمایل به پیروی از چرخه‌های رکود و رونق اقتصادی دارند، اما امان از این بازار سهام که همیشه باید یکه‌تاز باشد! این بازار معمولا با افزایش یا کاهش بیش از حد قیمت‌ها واکنشی فراتر از حد معقول و معمول نسبت به این شرایط نشان داده است. دلیل این واکنش به زبان ساده مربوط به نسبت P/E است. شاخص‌های ترس و طمع سرمایه‌گذاران باعث شده است که نسبت P/E در برخی سال‌ها بسیار بالا یا پایین باشد، اما بر اساس ارزیابی‌های بلندمدت صورت گرفته روی برخی شاخص‌های مالی همچون P/E، آن‌ها معمولاً در محدوده‌های مشخصی باقی می‌مانند. به طور کلی سرمایه‌گذارانی که سهامی با P/E کمتر از میانگین خریداری کرده‌اند، بر اساس ترکیبی از بازدهی بلندمدت بازار سهام و بازگشت به میانگین ارزیابی‌ها، بازدهی بیشتری کسب کرده‌اند.
در این جا باز به همان سوال تکراری برمیگردیم که دقیقا کجای این پروسه باید صبور بود؟
پاسخ ساده است. اصلی ترین زمانی که شما به رویکرد سرمایهگذاری صبورانه احتیاج دارید زمانی است که قصد خرید سهامی را دارید که قیمتش نزولی شده و اکنون کمتر از ارزش ذاتی خود به فروش می‌رسد؛ به این امید که در آینده دور یا نزدیک ارزش آن به محدوده میانگین یا ارزش ذاتی بازگردد. در این شرایط، در درجه اول باید مطمئن شوید که سهام مورد نظر محبوبیتش را از دست داده و با ترس و عدم اطمینان با آن برخورد میشود. در این شرایط معمولا سهام دچار نوسانات کوتاه‌مدت شده و وارد کانال نزولی میشود؛ اما در نهایت ممکن است یک موقعیت بازگشتی خوب برای رسیدن به ارزش ذاتی سهام ایجاد کند.
بگذارید این بخش را با یک مثال تمام کنیم: سرمایه‌گذار سهمی به قیمت ۵ هزار تومان خریداری کرده است. بعد از مدتی، این سهم وارد کانال نزولی شده و قیمت آن به ۴ هزار تومان می‌رسد. سرمایه‌گذار مورد نظر در این شرایط دو انتخاب پیشرو دارد.
- نگهداری سهم به امید افزایش قیمت در آینده
- فروش سهم و خرید مجدد آن در پروسه نزولی شدن
در این شرایط، با ورود سهم به کانال نزولی، سرمایه‌گذار شروع به فروش سهم خود در قیمت ۴ هزار تومان می‌کند. سپس تا پایین آمدن قیمت آن به ۳ هزار تومان صبر کرده و سپس در این بازه قیمتی، اقدام به خرید دوباره و بیشتر سهم مورد نظر می‌کند. در این صورت، حتی اگر سهم در آینده با قیمت ۶ هزار تومان هم به فروش برسد، باز هم سود بالاتری نسبت به استراتژی نگهداری سهم حاصل میشود. ترکیب عنصر اول و این عنصر کولاک می‌کند!
عنصر سوم: مهارت سرمایه‌گذار
بر خلاف نتیجه‌ای که احتمالا تا این جا به آن رسیده‌اید، رویکرد سرمایهگذاری صبورانه از آن فرمول‌هایی نیست که یک‌شبه یاد بگیرید و پول‌تان از پارو بالا برود. اگر منطقی فکر کنید، می‌بینید کمتر چیزی در زندگی به راحتی و به سرعت آموخته میشود. برای یادگیری مهارت‌های سرمایهگذاری باید حداقل یک سال زمان صرف کنید؛ اما این ابدا چیز بدی نیست. قبول داریم که یک سال زمان زیادی است، اما فراموش نکنید که این زمان، زمانی پویاست. شما در حین آزمون و خطا و کسب تجربه این مهارت را یاد می‌گیرید و این کم چیزی نیست. ممکن است در ابتدا حس کنید در دریایی از اطلاعات غرق شده‌اید و هر لحظه ممکن است سرتان کاملا زیر آب برود، اما این فقط به این خاطر است که شما بیش از حد درگیر حجم زیادی اطلاعات شده‌اید که کاملا برای شما تازگی دارند. کمی به خودتان زمان بدهید. این پروسه زمان‌بر است، اما به این معنی نیست که به پایان رساندن آن ناممکن یا بیهوده است. تنها ابزارهایی که برای حرکت در این مسیر احتیاج دارید صبر و پشتکار هستند.
