دی تا دی؛ هزینه های خانوار از پارسال تا امسال چقدر اضافه شده است؟
می‌دانیم که سفره‌مان هر روز بیشتر از قبل آب می‌رود و مرکز آمار و بانک مرکزی هم اعداد و ارقامی که از تورم و هزینه‌های خانوار را اعلام می‌کنند که به دلیل مطول بودن و پیچیدگی، مخاطبش شاید کارشناسان اقتصادی باشند یا حداقل مخاطب عام حوصله سر و کله زدن با اعداد گیج‌کننده آن را نداشته باشد.
در این مطلب تفاوت قیمت سبد هزینه‌های خانوار در دی ماه سال ۱۴۰۰ و دی امسال را مقایسه کرده‌ایم. قیمت‌ها مربوط به میادین تره‌بار در تهران است و بی‌شک در فروشگاه‌ها و شهرهای دیگر می‌تواند متفاوت و بالاتر باشد؛ خیلی هم بالاتر.
داستان روغن و هزینه‌های خانوار
در بحبوحه جراحی اقتصادی دولت سیزدهم بود که قرار شد دولت یارانه برخی کالاهای اساسی را حذف و به یارانه نقدی دهک‌های منتخب واریز کند. روغن از همین کالاها بود که در سبد هزینه‌های خانوار افزایش قابل توجهی داشت. هماهنطور که در جدول شماره یک مشاهده می‌کنید، قیمت روعن از 21 هزار و 500 تومان به 124 هزار و 600 تومان رسیده که بخشی از آن به دلیل تورم و بخش عمده‌ای هم بخاطر خروج روغن از حمایت یارانه‌ای مستقیم بوده است.
به جز روغن که دلیل آن را گفتیم، برنج با 83 و عدس با 8 درصد بیشترین و کمترین اثر را از تورم پذیرفته و رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.
۵ کاری که در دوران رکود اقتصادی نباید انجام دهید
پیازی که چشم می‌سوزاند
البته در سبد هزینه‌های خانوار روایت و داستان روغن و پیاز از هم سواست. روغن در جریان حذف یارانه کالای اساسی به رشد چشمگیر رسید اما پیاز درگیر یک رخداد مشابه سالانه است زیرا تقریبا هر سال در مقاطعی پیاز، سیب زمینی یا گوجه و خیار و حتی هویج نایاب می‌شوند و یا صادرات بی‌رویه مقصر است و یا محصولات جنوب هنوز نرسیده‌اند. بهرحال دلایل همیشگی و یکسان هستند. به قاعده همین روال همیشگی، چند مدتی پیاز به کالای لوکس و نایاب بدل شد و تا ۴۰ هزار تومان رشد قیمت داشت. شاید اگر این گزارش را چند سال دیگر بخوانیم، حس اصحاب کهف به ما دست بدهد و پیش خود بگوییم آن روزها چقدر ارزانی بود که ۴۰ هزار تومان برایمان گران محسوب می‌شد.
در بین محصولات جدول شماره ۲ پس از پیاز، خیار با 105 درصد افزایش رتبه دوم را به دست آورده است اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید گوجه فرنگی نسبت به سال گذشته همین ماه، 8 درصد کاهش قیمت را تجربه کرده است.
نکته مهمی که باید در مورد اقلام این جدول در نظر بگیرید این است که در شش ماهه دوم سال، به دلایل محتلف محصولات این جدول با رشدهای ناگهانی و کاهش‌های عجیب مواجه می‌شوند زیرا مدیریت صادرات، زمان برداشت محصولات جنوب کشور و دیگر مسائل اثر مستقیمی دارد.
میوه‌ها آرام اما مطمئن گران می‌شوند
میوه‌ها مسافران جدول شماره 3 سبد هزینه‌های خانوار هستند؛ مسافرانی کم تحرک که البته این تحرک پایین‌شان به سود مردم است. پرتحرک‌ترین عضو این جدول موز است؛ چرا؟ چون موز حکم دلار را دارد. یعنی روزهایی که قیمت دلار نوسان دارد می توانید نگاهی به قیمت لحظه ای موز بیندازید و ببینید چطور با نوسان دلار قیمت موز هم بالا و پایین می‌رود. پرتقال تامسون شمال هم خسته‌تر از این حرف‌هاست که از جای خودش تکان بخورد و با یک درصد افزایش نسبت به سال گذشته، کم تغییرترین عضو این گروه است.
تن لرزان جدول پروتئینی‌ها
این جدول به تنهایی می‌تواند ساعت‌ها با مشتریانش حرف بزند. شاید نسبت به بسیاری از اعضای جدول‌های دیگر، رشدشان منطقی‌تر باشد اما آن‌قدر در زندگی روزمره ما اثربخش هستند که باید برای تک تک‌شان وقت جداگانه اختصاص دارد. بیشترین افزایش قیمت را ران مرغ با 101 درصد تجربه کرده است و باقی موارد از میانگین عمومی افزایش یکساله، کمتر رشد داشته‌اند. با تمامی این اوصاف مردم از تومان به تومان افزایش این جدول زجر کشیده اند. یکی از مسئولان اتحادیه تولیدکنندگان این حوزه چندی پیش گفته بود میزان مصرف گوشت در میان مردم ایران نصف شده است.
بازی با اعداد در سبد هزینه‌های خانوار
فرض کنید بخواهید از تمام مواردی که در این لیست وجود دارد فقط یک کیلو بخرید؛ در این صورت هزینه‌های خانوار نتایج جالبی را برایتان آشکار می‌کند. برای این ۲۷ قلم جنس، دی پارسال باید ۹۱۰ هزار و ۹۵۰ تومان پرداخت می‌کردید و دی ماه امسال خرید یک کیلویی از این لیست ۲۷ قلمی، برایتان یک میلیون و ۵۲۱ هزار و ۱۰۰ تومان آب می‌خورد؛ چیزی حدود ۷۸ درصد افزایش در یک سال!
«روغن سرخ‌کردنی» با ۴۷۹ درصد افزایش قیمت، در صدر این فهرست قرار دارد؛ بعد از روغن، «پیاز زرد» در رتبه دوم قرار گرفته؛ با حدود ۲۵۰ درصد افزایش! ساده بخواهیم بگوییم وقتی پیاز را در روغن تفت می‌دهید تا فکر کنید خورشت چه باشد، اگر دیر تصمیم بگیرید و غفلت کنید و آتش‌تان کمی تیز باشد، یک وعده روغن و پیاز با ارزش ۸۰۰ درصد افزایش نسبت به پارسال باخته‌اید.
