بلوکه کردن حساب سپرده ممنوع …

متقاضیان وام گاهی برای گرفتن تسهیلات بانکی درگیر شرایط بغرنجی می‌شوند. یکی از این شرایط عجیب، وثیقه یا بلوکه کردن حساب سپرده برای تسهیلات بانکی است. روال کار هم به این صورت است؛ با رضایت وام‌گیرنده، کل موجودی یا بخشی از موجودی حساب سپرده او را تا زمان پرداخت آخرین قسط و تسویه وام بلوکه می‌کنند. نکته عجیب هم این است که به این حساب‌های سپرده بلوکه شده هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد و بعد از چند سال بانک همان مبلغ سپرده شده را که بابت وثیقه نگه داشتن وام بلوکه کرده، به صاحب حساب برمی‌گرداند.

در واقع دریافت کننده وام به دلیل نیاز به دریافت تسهیلات بانکی، حاضر می‌شود شرطی را بپذیرد که احتمالا در حالت عادی اصلا زیر بار آن نمی‌رفت. این موضوع آن‌قدر تبعات ذهنی بدی در افکار عمومی داشت که به مرور بانک مرکزی پذیرفت که باید این فرآیند اجرایی را بگیرد. البته تا دوسال پیش، بانک مرکزی اجازه بلوکه کردن حساب‌های سپرده مدت‌دار را برای وثیقه شدن وام داده بود. اما از تیر سال 1399 هیچ بانکی اجازه ندارد حساب سپرده وام‌گیرنده را بلوکه کند، یا از او بخواهد بخشی از مبلغ وام را در حساب سپرده‌ای بگذارد و تا پایان تسویه وام اجازه برداشت از آن را نداشته باشد.

بانک‌ها در چه صورتی اجازه بلوکه کردن حساب را دارند؟

مهمترین دلیل برای بلوکه کردن حساب سپرده متقاضیان وام، نگرانی بانک‌ها بابت بدحسابی وام‌گیرنده و گرفتن وثیقه نقدی از او برای روز مباداست. اما رتبه اعتباری فرد که با اعتبارسنجی مشخص می‌شود تا حد زیادی خیال بانک‌ها را از خوش‌حساب یا بدحساب بودن متقاضی تسهیلات راحت می‌کند و نیازی به وثیقه گرفتن حساب پس انداز از افراد نیست. با این حال اگر بانکی برای پرداخت وام قانون بلوکه کردن حساب سپرده را گذاشته، تنها به یک شرط اجازه این کار را خواهد داشت. اینکه سود حساب‌های پس انداز مدت‌دار، به مبلغ داخل حساب بلوکه شده تعلق بگیرد. این شرط البته وجود دارد اما بعید است بانکی بپذیرد که بابت سپرده بلوکه شده، سود پرداخت کند. واقعیت این است که مشتری هم آنقدر درگیر گرفتن وام هست که هر چه بانک بگوید جزو الزامات می‌پذیرد.

البته بانک‌ها ممکن است دلایل دیگری غیر از اعطای وام هم برای بلوکه کردن حساب سپرده افراد داشته باشند؛ دلایلی مانند دستور دادگاه، شورای حل اختلاف، چک برگشتی، ضمانت وام یا تراکنش‌های واریز سریالی. در همه این موارد بانک دچار تخلف نشده و اجازه برداشت از حساب بانکی تنها با دستور دادگاه یا نهاد دولتی امکانپذیر است.

چطور از بانک متخلف شکایت کنیم؟

طبق اعلام بانک مرکزی، اگر بانکی به این ابلاغ توجه نکند یا هنوز اقدام به نگه داشتن حساب سپرده افراد برای وثیقه یا هر دلیل دیگر غیرقانونی‌ می‌کند، با آن شعبه و بانک برخورد جدی خواهد شد. اما اگر شما موقع گرفتن تسهیلات با شرط بلوکه شدن حساب‌تان بدون پرداخت سود بانکی مواجه شدید، باید به کجا شکایت کنید؟ برای شکایت از بانک متخلف باید به سامانه ثبت و رسیدگی به شکایت بانک مرکزی بروید. برای ثبت شکایت کافی است به آدرس «crm.cbi.ir» بروید. بعد از ثبت شکایت، شما یک کد رهگیری از بانک مرکزی می‌گیرید و بعد از مدتی می‌توانید نتیجه شکایت خودتان را در بخش پیگیری درخواست ببینید.

مراحل ثبت شکایت در سامانه بانک مرکزی

• مراجعه به سامانه ثبت شکایت و پیگیری درخواست بانک مرکزی
• انتخاب گزینه ثبت درخواست
• تکمیل گزینه‌های لازم مانند استان، شهر، شهرستان، موضوع درخواست، کد ملی، شماره تماس، آدرس محل سکونت
• در فیلد موضوع حتما گزینه شکایت را انتخاب کنید و در فیلد نوع درخواست حتما گزینه « مربوط به سایر بانک‌ها« را انتخاب کنید.
• بعد از ورود به گزینه « مربوط به سایر بانک‌ها» کد شعبه و نام بانکی را که از آن شکایت دارید، بنویسید.
• بعد از پایان این مراحل یک کد پیگیری برایتان ارسال می‌شود.
• چند هفته بعد از ثبت درخواست به همین سامانه مراجعه کنید و با وارد کردن کد پیگیری در پنجره «پیگیری درخواست» نتیجه شکایت‌تان را ملاحظه کنید.

 نکته مهم: بعضی بانک‌ها با گرفتن میانگین حساب سه ماه گذشته مشتریان خود به انها وام می‌دهند. با اینکه اسم این نوع تسهیلات هم وام براساس بلوکه کردن حساب سپرده بانکی افراد است، اما قانون بانک‌ها در این مورد می‌گوید بانک تنها تا زمان پرداخت وام اجازه بلوکه کردن مبلغ داخل حساب را خواهد داشت. پس در این نوع تسهیلات هم بعد از پرداخت وام، افراد باید بتوانند موجودی داخل حساب بانکی‌شان را برداشت کنند. در غیر این صورت بانک دچار تخلف شده است.

بلوکه کردن حساب؛ قانونی یا غیرقانونی

با توجه به تمامی مواردی که گفته شد، امروز بلوکه کردن موجودی حساب سپرده از سوی شعب بانک برای ارائه تسهیلات عملی غیرقانونی است اما آیا انجام می‌شود؟ پاسخ به این پرسش مثبت است زیرا هنوز هم برخی شعب برای کاهش ریسک ارائه تسهیلات به مشتریان، از این روش استفاده می‌کنند. در برخی موارد میدانی دیده شده است که شعبه‌ای موجودی یک سپرده را بلوکه می‌کند و وقتی با اعتراض مشتری مواجه می‌شود، اصل پرداخت وام را زیر سوال می‌برد. با این حال در جریان باشید که بانک‌ها نمی‌توانند از این روش وام شما را به تاخیر بیندازند یا ندهند.