وصول یا برگشت چک‌ صیادی؛ جزئیاتی که باید بدانید

اگر شما هم جزو آن دسته‌ای هستید که برای دریافت وجه چک به بانک مراجعه کرده‌اید، اما پاسخ بانک به شما « نبودن موجودی کافی حساب برای وصول کردن چک» بود، نگران نباشید. هنوز راه‌های دیگری وجود دارد تا بتوانید حداقل بخشی از مبلغ چک را وصول کنید. در این مطلب هم از این روش‌ها مطلع خواهید شد، هم مسیر قانونی برای برگشت زدن یک چک صیادی را به شما خواهیم گفت.

اگر حساب چک موجودی نداشت…

اگر به عنوان دارند چک به بانک رفته‌اید و درخواست وصول آن را دارید، اما بانک به‌ شما اعلام می‌کند که همه مبلغ چک در حساب بانکی صادرکننده چک موجود نیست، این سه مرحله را در همان بانک باید طی کنید.

• در صورتی که حساب صادرکننده چک صیادی موجودی نداشت بانک باید سایر حساب‌های شخص در شعبه‌های دیگر همان بانک (قرض‌الحسنه‌ پس‌انداز،‌ حساب ‌سرمایه‌گذاری‌ کوتاه‌مدت ‌و‌ حساب‌سرمایه‌گذاری ‌بلندمدت) را بررسی و در صورت وجود موجودی آن را به دارنده چک بپردازد.
• اگر مبلغ چک تسویه شد که هیچ، اما اگر مجموع پول داخل حساب‌ها هم برای وصول کافی نبود، بابت مابه‌التفاوت اصل مبلغ چک و پولی که بانک از سایر حساب‌های صادرکننده چک پرداخت کرده، باید گواهی عدم پرداخت از بانک به مقدار کسری چک بگیرید.
• بعد از ثبت گواهی عدم پرداخت یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه طی 24 ساعت به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اطلاع می‌دهد تا محدودیت‌های لازم را نسبت به صاحب حساب جاری صادرکننده چک اعمال کنند.

استعلام چک برگشتی

محدودیت‌های صادرکننده چک برگشتی

اگر چک صیادی کسی برگشت بخورد یا همه مبلغ روی برگه چک در حسابش موجود نباشد و گواهی عدم پرداخت علیه‌اش در سیستم بانکی ثبت شود، با محدودیت‌های بانکی متعددی روبه‌رو می‌شود که آنها را همین جا برایتان فهرست کرده‌ایم:

• عدم امکان افتتاح هر گونه حساب بانکی، صادر نشدن کارت بانکی (حتی تعویض کارت بانکی که تاریخ انقضایش گذشته یا صدور کارت المثنی هم ممکن نیست).
• مسدود شدن تمام حساب‌ها و کارت‌های بانکی در همه بانک‌ها. مبالغی که بابت سپرده در این حساب‌ها وجود دارند هم بلوکه می‌شوند. اگر طی مدت مشخص صادرکننده چک مبلغ آن را تامین نکند، شبکه بانکی از دیگر حساب‌های او در همه شبکه بانکی آن را وصول و به ذینفع واریز می‌کند.
• عدم امکان گشایش اعتبار اسنادی و ریالی.

نکته: در یک کلام اگر چک‌تان برگشت بخورد، مجاز به استفاده از هیچ‌کدام از خدمات بانکی نیستید.

برای رفع مسدودی حساب بانکی چه کار باید کرد؟

تا زمانی که سوءاثر چک برطرف نشود (ساده‌اش این‌که مبلغ چک به حساب جاری و دارنده چک پرداخت نشود) امکان رفع مسدودی وجود ندارد. اما اگر پول را به دارنده ان پرداخت کنید، دو راه برای رفع مسدودی وجود دارد: دارنده چک برگه فیزیکی را به بانک تحویل و رسید آن را از مسئول بانک دریافت کند. روش دوم هم گرفتن رضایت محضری از دارنده چک و ارائه آن به بانک است.

 اقدامات قضایی برای چک برگشتی چطور انجام می‌شود؟

اگر چک برگشت بخورد، بانک وظیفه دارد غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند. بعد از گرفتن کد رهگیری و ثبت این کد در برگه عدم پرداخت هم علت وصول نشدن چک را ذکر کند. در نهایت هم برگه عدم پرداخت را به دارنده چک بدهد. دارنده چک برگشتی هم همراه برگه عدم پرداخت، به دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضائیه مراجعه کند تا شکایت تایید و به واحد اجرائیه فرستاده شود. از روز تایید اجرائیه توسط دادگاه، 10روز به صادرکننده مهلت می‌دهند تا با توافق با دارنده چک نسبت به پرداخت تمام یا بخشی از مبلغ چک اقدام کند. در غیر این صورت پرونده به واحد نحوه اجرای محکومیت‌های مالی فرستاده خواهد شد که منجر به محکومیت و زندان در صورت عدم انجام تعهدات مالی خواهد شد.

یک نکته مهم برای جلوگیری از کلاهبرداری

یکی از موضوعات مرتبط با چک‌های صیادی (پیچکی) که در شبکه‌های اجتماعی نیز پربازدید بوده، منجر به دغدغه مردم و فعالان اقتصادی شده است. موضوع از این قرار است اگر شخصی برگ چک را در وجه شما بابت انجام معامله‌ای صادر کند ولی در سامانه صیاد چک را به نام دو شخص (یا بیشتر) با نیت کلاهبرداری ثبت کند، تکلیف چیست؟

خب همانطور که می‌دانیم اگر دارنده چک به شعبه بانک مراجعه کند، چک به علت عدم تایید ذینفعان وصول نخواهد شد از طرفی امکان برگشت زدن چک نیز مقدور نیست. “گواهی عدم ثبت چک”  نیز به علت ثبت صادر کننده چک به ذینفع نخواهند داد. در واقع ذینفع است که چک را تایید نکرده است.

نکاتی که در بالا گفتیم، استنباط برخی افراد جهت افزایش مخاطبین خود در شبکه‌های اجتماعی بوده است. البته به نوعی درست است ولی موضوع اصلی که بسیار ساده هم بوده به آن اشاره نشده است. بایستی در پاسخ به این دغدغه بگوییم در حال حاضر بستر بانکداری الکترونیک، کلیه بانک‌ها و نئوبانک‌ها به گونه‌ای است که در زمان تایید برگ چک، نام گیرندگان چک (به هر تعداد) از  ابتدا قابل مشاهده بوده و سپس  شما می‌توانید اقدام به تایید چک کنید.

پس رده به شما توصیه می‌کند که دقت خود را بالا برده  و مندرجات چک را به صورت کامل بررسی و به ذینفعان چک در زمان تایید چک توجه ویژه‌ای کنید. چنانچه ذینفعان درج شده در برگ چک با آنچه در سامانه مشاهده می‌کنید متفاوت است، از دریافت برگ چک  و انجام معامله امتناع کنید. در این صورت هیچ مشکلی از این بابت نخواهید داشت.