آشنایی با مالیات های جدید سال 1402؛ از مالیات کارتخوان ها تا دلار و سیگار!

آیا می‌دانستید همین الان حدود 224 هزار میلیارد تومان مالیات معوقه در کشور وجود دارد؟ مبلغی که تقریبا برابر با بودجه یکسال کشور است. بخشی از این مبلغ به فراریان مالیاتی برمی‌گردد که مالیاتشان را پرداخت نکرده‌اند. برای همین هم قوانین مالیات جدید مانند بررسی تراکنش‌ دستگاه‌های کارتخوان و گرفتن مالیات از آنها راهی است برای برآورد درست و دقیق درآمدهای سالانه مشاغل تجاری مختلف.

اما بخش دیگری از مالیات‌های معوقه هم به منابع مالیاتی‌ای برمی‌گردد که تا سال گذشته با وجود درآمدهای بالا مشمول مالیات نبوده‌اند؛ مشاغلی مانند دلالان خودرو، صاحبان خانه‌های خالی و خریداران و فروشندگان ارز که با وجود درآمد زیاد و ناامن کردن بازار، هیچ‌وقت ریالی بابت درآمدهایشان مالیات پرداخت نمی‌کنند.

پس اگر کارمند یا حقوق بگیر هستید که هر ماه مالیات حقوق پرداختی‌تان جلوجلو پرداخت می‌شود و نیازی به نگرانی نیست. اگر هم جزو کاسبان و صاحبان مشاغلی هستید که هر سال درآمد خودتان را دقیق اعلام می‌کنید باز هم این قوانین جدید به شما ارتباطی پیدا نمی‌کند؛ اما اگر درآمد خودتان را در سال‌های گذشته کمتر از واقعیت اعلام کرده‌اید، یا از راه‌های دیگری که برای ما اقشار حقوق‌بگیر قفل است، کسب درآمد می‌کنید، طرف حساب مالیات‌های جدید و قوانین تازه هستید. قوانین جدیدی که در این مطلب سراغ واکاوی آنها رفته‌ایم.

مالیات حقوق و دستمزد چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

حساب شخصی یا تجاری؟

حساب‌های بانکی تجاری همیشه توسط مودیان مالیاتی بررسی می‌شوند تا مالیات شرکت‌ها و دفاتر تجاری با تقریب درست‌تری محاسبه شوند. اما یکی از راه‌های فرار مالیاتی، استفاده از حساب‌های شخصی به جای تجاری است. برای همین هم در سال گذشته سقف مشخصی برای انتقال پول در حساب‌های بانکی شخصی مجاز اعلام شد و در صورت انتقال بالاتر از مبلغ 200 میلیون تومان، نیاز به ارائه سند وجود داشت. از سال 1401 هم تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی توسط سازمان امور مالیاتی انجام خواهد شد.

اگر حساب بانکی فردی حاوی تراکنش‌های با مبالغ بالا و بدون سند برای انتقال آن وجه باشد، برای بررسی دقیق‌تر سازمان امور مالیاتی آن حساب بانکی را بررسی خواهد کرد. طبیعتا در صورت مشخص شدن خطا، جریمه در انتظار فرد خاطی است.

مالیات جدید کارت به کارت

از سال گذشته سازمان امور مالیاتی شرایط گرفتن مالیات از کارت به کارت را این‌گونه اعلام کرده است. اگر در یک ماه بیش از 100 تراکنش واریز به یک حساب بانکی وجود داشته باشد و مجموع مبالغ این واریزها 35 میلیون تومان و بیشتر باشد این حساب تجاری تلقی شده و از آن مالیات گرفته می‌شود. اما مالیات حساب‌های تجاری چطور محاسبه می‌شود. برای درآمد تا ۵۰ میلیون تومان ۱۵ درصد مالیات گرفته می‌شود. درآمد نسبت به مازاد ۵۰ میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان ۲۰ درصد و درآمد نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیون تومان ۲۵ درصد مشمول دریافت مالیات خواهد بود.

نکته: بسیاری از پزشکان با درآمد بالا، حتی دیگر کارت به کارت را هم قبول ندارند و پول نقد از بیماران می‌گیرند، سازمان مالیاتی برای این روش فرار جدید فرار مالیاتی، ایده‌ای ندارد؟

مالیات سپرده‌های بانکی

با اینکه در یکی از احکام پیشنویس لایحه بودجه پیشنهاد شده بود از حساب‌های سپرده بانکی مردم مالیات 10درصدی گرفته شود، اما سازمان امور مالیاتی با این پیشنهاد مخالفت کرده است. وزیر اقتصاد هم شایعات گرفتن مالیات از سپرده‌های بانکی را تکذیب کرد. طبق بند ۲ ماده ۱۴۵ قانون مالیات‌های مستقیم، سود سپرده‌های بانکی افراد از پرداخت مالیات معاف است. پس نگران این شایعات در فضای مجازی نباشید و کسی با س‍پرده حساب بانکی شما کاری ندارد.

همه چیز درباره مالیات تراکنش های بانکی

میزان مالیات بر معاملات مسکن

تا سال گذشته خبری از گرفتن مالیات از فروشندگان خانه نبود. اما مجلس امسال با این طرح موافقت کرده که اگر کسی خانه‌ای بخرد و بیش از 5سال در آن زندگی کند و بعد از این زمان قصد فروختن ملکش را داشته باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. اما اگر شخصی خانه‌ای خرید و طی کمتر از 5سال آن را فروخت، باید درصدی از مبلغ مابه‌التفاوت خرید و فروش – یا همان سود معامله – را به عنوان مالیات بپردازد. مقدار مالیات با توجه به فاصله زمانی بین خرید و فروش خانه متغیر است.

 

فروش کمتر از یکسال خانه	60درصد سود خرید و فروش
فروش بین یک تا دوسال خانه	40درصد  سود خرید و فروش
فروش بین دو تا سه سال خانه	20درصد سود خرید و فروش
فروش بین سه تا چهار سال خانه	10درصد سود خرید و فروش
فروش کمتر از 5سال خانه	5درصد سود خرید و فروش

 

مالیات خانه‌های خالی

پیش‌بینی سازمان امور مالیاتی این است که حدود یک میلیون و 160 هزار خانه خالی وجود دارد. خانه‌هایی که قرار است از امسال مالیات از صاحبان آنها گرفته شود اما طبق قانون کدام خانه‌ها، مشمول مالیات محسوب می‌شود:

• اگر خانه بیش از ۴ ماه خالی از سکنه باشد.
• در صورتی که بیش از یکسال از صدور پایان کار ملک گذشته باشد، اما هنوز کسی ساکن آن نشده باشد.
• اگر خانه خالی در شهر با جمعیت بالای صد هزار نفر قرار داشته باشد. خانه‌های واقع شده در روستا یا شهرهای کوچک مشمول دریافت مالیات نمی‌شوند.

اگر خانه‌ای یک سال خالی بماند صاحبش باید 6برابر ارزش اجاری ملک در سال اول مالیات بدهد. در سال دوم 12برابر ارزش اجاری و برای سال سوم 18برابر ارزش اجاری از خانه‌های خالی مالیات گرفته می‌شود.

مالیات دستگاه‌های کارتخوان

در حال حاضر قانونی برای گرفتن مالیات از دستگاه‌های کارتخوان وجود ندارد. یعنی هیچ‌کس به صرف این‌که دستگاه کارتخوان دارد، مشمول مالیات نخواهد شد. اما در اواخر سال گذشته تمام مالکان دستگاه‌های پوز یا کارتخوان مکلف شدند تا بعد از ثبت‌نام در سامانه عملیات الکترونیک اداره مالیات، کد مالیاتی بگیرند. دلیل این کار هم مشخص نبودن حوزه فعالیت صدها هزار دستگاهی بود که در دست مردم وجود داشت.

یکی از راه‌های گرفتن مالیات از صاحبان دستگاه‌های بلاتکلیف که فعالیت شغلی خود را ثبت نکرده‌اند اما تراکنش بالایی هم در دستگاه پوز خود دارند، نظارت بر آنها بود. برای همین هم همه مالکان این دستگاه‌ها باید در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی ثبت‌نام کرده باشند و در صورتی که تراکنش زیادی انجام دهند، باید مالیات قانونی خود را پرداخت کنند.

مالیات بر عایدی طلا و جواهر

هر کدام از اعضای یک خانوار اجازه دارد در هر 5سال تا سقف 200گرم طلا بخرد. یعنی یک خانواده 4نفره اجازه دارد 800گرم طلای 18عیار داشته باشد. اما نگهداری طلا و جواهر هم بسته به مدت زمان نگهداری فرق می‌کند:

طلا و جواهر کمتر از یکسال نگهداری شوند: 30درصد

طلا و جواهر بین یک تا دو سال نگهداری شوند: 20درصد

طلا و جواهر بیش از دوسال نگهداری شوند:  10درصد

مالیات جدید در خرید و فروش ارز

واردات ارز به کشور تحت هر عنوانی معاف از مالیات است. باز کردن سپرده ارزی هم معاف از مالیات است و بابت مالیات پولی ازتان نمی‌گیرند. خرید ارز دولتی تا سقف 2هزار یورو هم معاف از پرداخت مالیات است. اما اگر از طریق صرافی‌های داخل کشور یا سایت بانک مرکزی اقدام به خرید و فروش ارز – بیش از 2هزار یورو – کنید، طبق قانون باید 10درصد مبلغ معامله را به عنوان مالیات بپردازید.

مالیات خودروهای لوکس

طبق قانون خودروهایی که بیش از 3 میلیارد تومان ارزش دارند باید یک درصد ارزش خودرو نسبت به مازاد 3 میلیارد تومان را مالیات بدهند. پلیس راهور هم اعلام کرده 400هزار خودروی مشمول مالیات در ایران وجود دارند که امسال از آنها مالیات گرفته می‌شود. اما غیر از خودروهای لاکچری و گران‌قیمت، تکلیف ماشین‌های معمولی چیست؟ هر خانواده‌ای به تعداد اعضای خانوارش تا سقف 4 ماشین معاف از پرداخت مالیات خواهد بود. اگر هم کسی بیش از 3سال یک ماشین را در تملک خودش داشته باشد، باز هم نیازی به پرداخت مالیات ندارد. اما میزان مالیات برای باقی افراد بستگی به مدت زمان نگهداری از ماشین دارد.

خودروهایی که کمتر از یکسال نگهداری می‌شوند: 30درصد

خودروهایی که بین یک تا دو سال نگهداری می‌شوند: 20درصد

خودروهایی که بین دو تا سه سال نگهداری می‌شوند: 10درصد

مالیات جدید سیگار و نوشابه

سیگاری‌ها از ابتدای سال 1402 باید مالیات سیگار بدهند. آن هم بابت هر نخ سیگاری که دود می‌کنند. طبق تصمیم نمایندگان مجلس سیگاری‌ها بابت هر نخ سیگار تولید داخل با برند ایرانی 50 تومان باید مالیات بدهند. روی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان خارجی 100تومان و هر نخ سیگار وارداتی خارجی 800 تومان مالیات از دودی‌ها! گرفته می‌شود. فکر نکنید اگر قلیان می‌کشید قسر در رفته‌اید. روی هر بسته 50 گرمی تنباکوی قلیان هم 35هزار تومان مالیات گرفته خواهد شد.