همه چیز درباره مالیات تراکنش‌های بانکی

پیش از بحث درباره مالیات از تراکنش‌های بانکی باید گفت که؛ سال‌هاست دولت برای فروش نفت با مشکلات متعددی مواجه است و کم شدن درآمد حاصل از فروش آن، باعث شده تا اداره کشور بر اساس مالیات، اهمیت زیادی پیدا کند. برای همین هم قوانینی که چندان سفت‌وسخت گرفته نمی‌شدند، در یکی دوسال اخیر برای اخذ مالیات جدی‌تر مطرح شدند.

یکی از این قوانین، مالیات تراکنش‌های بانکی است؛ براساس قوانین مالیاتی اگر گردش حساب بانکی افراد تا 5 میلیارد تومان در سال باشد، او از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. اما اگر گردش حساب بالاتر از این مبلغ باشد، باید مابه‌التفاوت آن را مالیات بدهد. البته تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات اما و اگرهای زیادی دارد که در «رده» به آن‌ها پرداخته‌ایم.

مشمولین مالیات تراکنش‌های بانکی

گرفتن مالیات از تمام کسانی که گردش حساب بانکی آن‌ها بالای 5 میلیارد تومان است، غلط و نادرست است. تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات باید شرایط و مشخصات خاصی داشته باشد تا مشمول گرفتن مالیات شوند. این مالیات هم به هیچ وجه مستقیم از گردش بانکی اشخاص گرفته نمی‌شود. بلکه راهکاری است تا محاسبه مالیاتی که افراد و شرکت‌ها بابت کارهای اقتصادی باید بپردازند، دقیق و براساس اسناد مالی صورت بگیرد.

طبق آماری که سازمان امور مالیاتی اعلام کرده، امسال نسبت به سال گذشته افرادی که قصد فرار مالیاتی داشته‌اند، 62 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته‌اند. پس وزارت اقتصاد و دارایی برای گرفتن مالیات چاره‌ای ندارد جز بررسی اطلاعات مالی بنگاه‌های اقتصادی و افرادی که مشمول پرداخت مالیات هستند. یکی از این راه‌ها هم بررسی تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات است.

این گزاره که از تمام گردش‌های بانکی بالا مالیات گرفته می‌شود، نادرست است. فراموش نکنید اگر گردش حساب بانکی شما بالای 5 میلیارد تومان است، اما بابت خرید و فروش ملک، جابه‌جایی حساب پس انداز و هر کار دیگری غیر از فعالیت اقتصادی باشد، مالیاتی از شما گرفته نمی‌شود. اما اگر سازمان امور مالیاتی بین گزارش مالیاتی شما و گردش حساب بانکی‌تان– جابه‌جایی وجه برای تجارت و هر فعالیت اقتصادی مشمول مالیات – تناقضی بیابد، آن وقت گردش حساب بانکی شما مدرکی مستدل برای گرفتن مالیات از ما خواهد بود.

طبقه‌بندی تراکنش‌های بانکی

از زمانی که سازمان امور مالیاتی قانون مالیات تراکنش‌های بانکی را وضع کرد، زمان زیادی نمی‌گذرد. سال 1399 قانونی مصوب شد تا گردش بانکی افراد توسط سازمان امور مالیاتی کنترل شود تا اگر تراکنش بانکی مشمول مالیات بود، آن را پرداخت کند. برای همین هم تراکنش‌های بانکی در ۴ دسته مختلف قرار می‌گیرند:

تراکنش‌های بانکی که جنبه درآمدی ندارند.

تراکنش‌های بانکی که هر چند ماهیت درآمدی دارند، اما میزان آن‌ها یا مشمول مالیات نمی‌شود، یا فعالیت اقتصادی معاف از مالیات است.

تراکنش‌های مالیاتی که ماهیت درآمدی دارند و مقدار آن‌ها هم مشمول مالیات می‌شود، اما قبلا در اظهارنامه مالیاتی توسط اشخاص گزارش شده‌اند.

تراکنش‌های مالیاتی که در هیچ‌کدام از سه دسته بالا قرار نمی‌گیرند.

مالیات تراکنش‌های بانکی تنها به دسته چهارم تعلق می‌گیرد. گروهی که یا اظهارنامه مالیاتی را به درستی پر نکرده‌اند، یا سعی در پنهان نگه داشتن فعالیت اقتصادی داشته‌اند.

تراکنش‌های مشکوک 

تراکنش حساب‌هایی که به دلیل حجم بالا یا تعداد زیاد ممکن است مشمول مالیات شوند.

سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که حساب‌های بانکی افراد حقیقی و حقوقی را بررسی کند. در صورت مشاهده تراکنش یا حساب بانکی مشکوک، می‌تواند در ارتباط با مشمولیت مالیاتی حساب و تراکنش مربوطه تصمیم‌گیری کند.

کدام تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات نمی‌شوند؟

با وجود توضیحاتی که بالاتر گفتیم، هنوز هم ممکن است ندانید کدام تراکنش بانکی مشمول گرفتن مالیات می‌شود. یا کدام یک معاف از مالیات به حساب می‌آیند. پس برای دانستن این‌که کدام تراکنش‌های بانکی معاف از مالیات هستند، همه تراکنش‌های بانکی معاف از مالیات را برایتان فهرست کرده‌ایم:

واریز و برداشت‌های در ارتباط با حق شارژ

مبالغی که بابت گرفتن وام و تسهیلات به حساب بانکی واریز می‌شوند

گردش حساب‌های بین‌بانکی و حساب به حساب یک نفر

تراکنش‌های بانکی اعضای هیات مدیره و سهامداران

دریافتی و پرداختی به حساب بستگان و اقوام

گردش مالی بین حساب شرکا

واریزی‌های مرتبط با تنخواه به حساب افراد توسط کارفرما (نکته: نیاز به تایید کارفرما دارد)

تراکنش‌های بانکی برای دریافت یا پرداخت بدهی و قرض

استثنائات عدم شمول مالیات بر تراکنش بانکی با منبع درآمدی

1. تراکنش‌های درآمدی که هنگام تحقق درآمد، مالیات آن توسط شخص پرداخت شده است. مثلا مالیاتی که زمان خرید و فروش … پرداخت شده باشد.
2. درآمدهایی که برای آن معافیت مالیاتی لحاظ شده باشد. مانند درآمد مرتبط با کشاورزی، وقف،ارث، نذر و … باشد.

مالیات کارت به کارت

خیلی از مشاغل که برای گرفتن هزینه دادن خدمات به مشتریان خود، از دستگاه‌ کارتخوان استفاده می‌کردند، بعد از تصویب قانونی که آن‌ها را مجبور می‌کرد شماره حساب متصل به دستگاه کارتخوان را به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند، راه دیگری در پیش گرفتند. اینکه از مشتریان خود بخواهند به جای دستگاه کارتخوان، هزینه را برایشان کارت به کارت کنند. به همین سادگی هم پولشان را از مشتری می‌گرفتند و هم از دادن مالیات فرار می‌کردند. اما سازمان امور مالیاتی با تصویب قانونی سعی کرده این راه فرار را ببندد. اگر کسی بیش از 100 تراکنش واریزی به حساب بانکی‌اش انجام شود و مجموع مبلغ این تراکنش‌ها بیش از  35 میلیون تومان باشد، حساب بانکی، حساب تجاری تشخیص داده می‌شود و مشمول دریافت مالیات خواهد بود.

نکته: یادتان باشد برای اینکه یک حساب شخصی، تجاری قلمداد شود، حتما باید 100 تراکنش واریزی با جمع مبلغ بیش از 35 میلیون تومان در یک ماه داشته باشد و حتی اگر تعداد واریزی‌ها 99 تا باشد، مشمول این قانون به حساب نمی‌آید.

مالیات گردش حساب بانکی

اگر شخصی پرونده مالیاتی نداشته باشد و هیچ کدام از حساب‌هایش را هم تجاری اعلام نکرده باشد، اما بالاتر از سقف تعیین شده گردش حساب یا تراکنش بانکی داخل حساب‌های بانکی‌اش وجود دارد، سازمان امور مالیاتی از طریق پیامک یا تماس از فرد می‌خواهد بابت تراکنش بالاتر از سقف مجاز مدارک و مستندات لازم را ارائه کند. در غیر این صورت مشمول مالیات خواهد شد. سقف معافیت مالیاتی تراکنش بانکی برای اشخاص حقیقی بازنشسته تا 2 میلیارد تومان، مستمری بگیر تا یک میلیارد تومان و بیکار تا 500 میلیون تومان است. مجموع گردش حساب اشخاص حقیقی هم در طول سال 5 میلیارد تومان است. اما هر کدام از افراد این دسته‌ها که فعالیت اقتصادی و تجاری نداشته‌اند و بابت خرید و فروش ملک، ماشین و… مبالغی بالاتر از سقف‌های تعیین شده به حساب‌شان آمد، می‌توانند با نشان دادن مدارک معامله به بانک معافیت مالیاتی‌شان را حفظ کنند.

• سقف تعیین شده اشخاص حقوقی غیرفعال مالیاتی: حداکثر ۵۰۰ میلیون تومان است.
• منظور از اشخاص حقوقی غیر فعال : شخص حقوقی که به مدت پنج سال فعالیت اقتصادی ندارد.

میزان مالیات بر تراکنش بانکی

اگر برای سازمان امور مالیاتی محرز شود که تراکنش‌ بانکی بابت کسب درآمد بوده و مشمول مالیات تراکنش‌های بانکی هم می‌شود، قانون مالیات مستقیم بر درآمد روی تراکنش بانکی اعمال خواهد شد. میزان مالیات هم از 15 تا 25 درصد برای اشخاص حقیقی خواهد بود. ا ما اگر مالیات تراکنش بانکی مربوط به اشخاص حقوقی باشد، میزان مالیات تراکنش‌های بانکی 25 درصد است. اگر حساب بانکی تجاری و مشمول مالیات تشخیص داده شود، مبنای محاسبه مالیات براساس مبلغ درآمد در طول سال به این صورت خواهد بود:

درآمد تا 50 میلیون تومان:  15 درصد

درآمد 50 تا 100 میلیون تومان:  20 درصد

درآمد بالاتر از 100 میلیون تومان:  25 درصد

مالیات حقوق و دستمزد چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

بررسی مالیات بر تراکنش بانکی در سایر کشورها

نحوه محاسبه مالیات بر تراکنش بانکی بسته به قوانین و مقررات هر کشور متفاوت است. در رده به برخی از روش‌های معمول محاسبه این نوع مالیات پرداخته‌ایم:

• در بسیاری از کشورها، مالیات تراکنش بانکی به صورت درصدی از مبلغ هر تراکنش محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، اگر نرخ مالیات 0.5% باشد و مبلغ تراکنش 1000 دلار، مالیات محاسبه شده 5 دلار خواهد بود.

• در برخی کشورها، نرخ مالیات بر اساس نوع تراکنش یا مبلغ آن متغیر است. به عنوان مثال، تراکنش‌های بزرگتر ممکن است مشمول نرخ بالاتری از مالیات شوند.

• برخی کشورها مالیات‌های خاصی برای تراکنش‌های بانکی خاص مانند خرید و فروش ارزهای خارجی یا تراکنش‌های بین‌المللی اعمال می‌کنند.

• به عنوان مثال : کشور آرژانتین مالیات تراکنش بانکی به میزان 0.6% بر واریزها و برداشت‌های حساب‌ اعمال می‌کند. 

نحوه پرداخت مالیات بر تراکنش بانکی

به طور کلی برای پرداخت مالیات بر تراکنش، چنانچه مشمول هستید به صورت ذیل اقدام کنید:

1. ورود به وبسایت اداره امور مالیاتی

• WWW.TAX.GOV.IR

1. گزینش  “سایر خدمات مالیاتی”
2. سپس: پرداخت الکترونیک مالیات انتخاب شود.
3. در این مرحله نام کاربری و رمز ورود وارد کنید.(اگر ندارید، گزینه ثبت نام را انتخاب کنید.)
4. در داشبورد خود گزینه  ” صدور قبض جدید ” را انتخاب کنید.
5. اطلاعات مالیات تراکنش بانکی خود را مشاهده کنید. اگر در این مرحله مشکلی در محاسبه مالیات و … نداشتید ادامه را بزنید.
6. درگاه را انتخاب و پرداخت کنید.

پیشنهاد رده :

• اگر شغل شما آزاد است و تراکنش با مبلغ و تعداد زیاد ذات شغلتان است، حتما شناسه اقتصادی دریافت کنید. تراکنش مالی سقف اشخاص عادی دارای محدودیت و سقف معین است. شما می‌توانید سقف بیشتری در انتقال وجوه داشته و نرخ مالیات متفاوتی داشته باشید.
• اگر امور مالی شرکت بر عهده شماست دقت کنید. حجم و تعداد تراکنش در حساب شخصی شما دردسر‌ساز خواهد بود. (البته امکان پیگیری و اثبات از اداره امور مالیاتی مقدور است.)
• اگر وجوه واریزی به حسابتان منبع درآمدی ندارد، حتما مستندات خود را جهت اثبات نگهداری کنید.
• اگر عهده دار امور مالی خانواده و فامیل  هستید، حتما به این نکته دقت کنید. تمرکز وجوه سایر اشخاص در حساب شما و تعدد واریزها ممکن است شما را مشمول کند.
• اگر دستگاه کارت خوان دارید، کلیه واریزی‌ها به حساب شما از طریق دستگاه فرض بر درآمد شما است. چنانچه برخی از آن غیردرآمدی است حتما مدارک لازم را برای اثبات داشته باشید .

ذکر چند نکته:

•  نگران افتتاح حساب‌های بلند مدت با وجوه بالا در بانک‌ها نباشید. این حساب‌ها مشمول نیستند. منظور از حساب‌های بلند مدت: یکساله، دو ساله و … است.
• تفکیک حساب به تجاری و غیر تجاری در میزان مالیات تاثیرگذار است. تجاری شدن حساب شما با عنایت به الگوهای سازمان امور مالیاتی به صورت خودکار انجام می‌شود. بانک‌ها ملزم هستند تجاری بودن حساب شما را در بانک‌داری الکترونیک بر روی حساب نمایش دهند. با مراجعه به بانک نیز قطعا این موضوع به شما اعلام می‌شود.
• فرایند تجاری شدن حساب توسط بانک نیست. پس وقت خود را بیهوده صرف پیگیری در بانک‌ها نکنید و از سازمان امور مالیاتی می‌توانید صحت سنجی و تجاری شدن حساب خود را جویا شوید.