چک الکترونیک چیست و چگونه نقد می‌شود؟

رقابت نزدیک بانک‌ها برای ارائه خدمات دیجتال و الکترونیکی بانکی، هم گرفتن این خدمات را برای مردم راحت‌تر کرده و هم این رقابت تنگاتنگ باعث بالا رفتن کیفیت خدمات بانکی دیجیتال شده است. بانک پارسیان هم در راستای ارائه نوین بانکی، سراغ ارائه خدمات چک الکترونیک از طریق سامانه چکاد یا همان «چک امن دیجیتال» رفته است. در این سامانه دسته‌‌چک کاغذی وجود ندارد و همه صدور و ثبت و وصول چک به‌صورت غیرحضوری و روی گوشی همراه یا کامپیوتر انجام می‌شود.

چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد و تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا می‌کند.

از مزایای اجرای سامانه چکاد می‌توان به سرعت زیاد در ثبت و پردازش چک‌های الکترونیکی، عدم نیاز به ارسال نسخه فیزیکی چک، حذف نگرانی افراد درخصوص ثبت چک در سامانه پیچک و امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک اشاره کرد. اما خدمات دیگری هم در سامانه چکاد به مشتریان ارائه می‌شود که مهمترین‌هایشان را برایتان فهرست کرده‌ایم:

• امکان فعال‌سازی سرویس
• درخواست دسته‌چک
• صدور چک دیجیتالی
• وصول درون‌بانکی و بین‌بانکی چک
• انتقال چک
• ضمانت چک دیجیتالی
• ابطال و مسدودی چک
• کارتابل مشاهده چک‌های دریافتی

شرکت تأمین خدمات سیستم‌های کاربردی کاسپین، اینترنت و همراه بانک ساده و کاملی برای بانک پارسیان طراحی کرده است که برای استفاده مشتریان به ساده‌ترین روش امکان‌پذیر باشد. تمام سرویس‌های سامانه چکاد روی اینترنت بانک پارسیان فعال هستند و مشتریان می‌توانند در اینترنت بانک پارسیان نسبت به دریافت خدمات موردنظرشان اقدام کنند. البته سرویس‌های سامانه چکاد از طریق همراه بانک «پارسیان من» هم قابل ارائه است که مراحل آن را هم برایتان توضیح خواهیم داد.

بانک پارسیان

امضای الکترونیکی را فراموش نکنید

متقاضیان استفاده از خدمات سامانه چکاد، باید قبلاً نسبت به فعال‌سازی امضای الکترونیکی خود از طریق اپلیکیشن «هامون» بانک مرکزی اقدام کنند. در فرایند چک‌های دیجیتال، کاربران ابتدا درخواست مربوط به عملیات چک الکترونیک را در اینترنت‌بانک ثبت کرده و سپس با مراجعه به اپلیکیشن «هامون»، درخواست خود را از طریق امضای دیجیتالی که قبلاً دریافت کرده است تایید و جهت نهایی کردن عملیات مربوط به چک الکترونیک، مجدداً  به صفحه اینترنت بانک مراجعه می‌کند.

نکته: البته دریافت‌کنندگان چک‌های دیجیتال برای نقد کردن چک نیازی به داشتن امضای دیجیتال ندارند.

گام اول/ فرایند فعال‌سازی پروفایل

شروع فرایند عملیات‌های مربوط به چک الکترونیک از منوی فعالسازی پروفایل از طریق مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/چک الکترونیک/فعالسازی پروفایل انجام می‌شود. برای انجام فرایندهای مربوط به چک الکترونیک، مشتری باید اول پروفایلش را فعال کند. برای همین در این بخش شماره تلفن همراه توسط مشتری وارد و دکمه انجام عملیات انتخاب می‌شود.

سپس پیام «درخواست فعالسازی با موفقیت ثبت شد. لطفا امضای خود را از طریق اپلیکیشن تایید نمایید.» به مشتری نمایش داده می‌شود و مشتری باید از طریق اپلیکیشن هامون و امضای دیجیتالی که قبلاً دریافت کرده، درخواست خود را تایید کند.

گام دوم / فرایند ثبت درخواست دسته‌چک الکترونیک

برای درخواست دسته‌چک الکترونیک، کاربر باید از مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/ثبت درخواست دسته‌چک، درخواست خود را ثبت کرده و در قسمت نوع چک، چک الکترونیک را انتخاب کند.

گام سوم / فرایند صدور چک الکترونیک

به منظور صدور چک الکترونیک، کاربر باید از مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/چک الکترونیک/صدور چک، درخواست خود را ثبت کند. برای صدور چک، مشخصات چک و گیرنده باید به ترتیب مراحل زیر را طی کرده و اطلاعات لازم را در آنها وارد کنید:

اطلاعات حساب

سپرده: شماره‌حساب سپرده توسط مشتری از لیست حساب‌های جاری انتخاب می‌شود.

مبلغ: مبلغ چک توسط مشتری وارد می‌شود.

بابت: یکی از دلایل صدور چک توسط مشتری انتخاب می‌شود.

اطلاعات چک

کد صیاد: کد صیادی چک از لیست کدهای صیادی مشتری قابل انتخاب است.

تاریخ سررسید: تاریخ سررسید چک توسط مشتری وارد می‌شود.

شرح چک : شرح چک توسط مشتری وارد می‌شود.

شماره شبای مقصد: شماره شبای مقصد توسط مشتری وارد می‌شود.

دریافت‌کننده چک

نوع مشتری (حقیقی، حقوقی، اتباع بیگانه)  توسط مشتری انتخاب می‌شود.

درصورت انتخاب دریافت‌کننده چک «حقیقی»، نام کامل و کد ملی دریافت‌کننده چک توسط مشتری وارد می‌شود.

در صورت انتخاب دریافت‌کننده چک «حقوقی»، نام سازمان و شناسه توسط مشتری وارد می‌شود.

در صورت انتخاب دریافت‌کننده چک «اتباع بیگانه»، نام کامل و کد اتباع بیگانه در این بخش توسط مشتری وارد می‌شود.

پس از تکمیل فرم صدور چک، پیامی مبنی بر تایید امضا در اپلیکیشن به مشتری نمایش داده می‌شود و مشتری باید درخواست خود را تایید کند.

خدمات الکترونیک

 بانک‌هایی که چک دیجیتالی را عملیاتی کرده‌اند

در حال حاضر ۱۲ بانک هستند که چک دیجیتالی را عملیاتی کرده‌اند و تمامی چک‌های آنها به صوتر الکترونیکی وصول می‌شود. صادرات، تجارت، پارسیان، رفاه، کشاورزی، پاسارگاد، رسالت، ملت، گردشگری، توسعه صادرات، توسعه تعاون بانک‌هایی هستند که به تازگی به سامانه چکاد متصل شده‌اند و بانک ملی نیز تمامی مراحل این سامانه را عملیاتی کرده ولی هنوز آنرا به مشتریان خود ارائه نکرده است.
بانک مسکن و خاورمیانه هم مراحل پایانی اتصال به سامانه چکاد را طی می کنند و بانک‌های سپه و آینده نیز به زودی عملیاتی کردن این سامانه را انجام می دهند.

آشنایی با سایر سرویس‌های سامانه چکاد

غیر از ثبت و صدور چک؛ امکان استفاده از خدمت دیگری مانند انتقال چک به نفری دیگر هم در سامانه چکاد مهیاست. دیگر سرویس‌های این سامانه عبارتند از:

انتقال چک: کاربران از طریق این سرویس و از مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/چک الکترونیک/انتقال چک می‌توانند نسبت به انتقال چک‌های الکترونیک دریافتی خود به شخص دیگر اقدام کنند.

عودت چک: کاربران از طریق این سرویس و از مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/چک الکترونیک /عودت چک می‌توانند نسبت به عودت چک‌های الکترونیک دریافتی خود اقدام کنند.

کارتابل چک: کاربران از طریق این سرویس و از مسیر دسترسی اینترنت بانک/چک/چک الکترونیک /کارتابل چک می‌توانند نسبت به مشاهده چک‌هایی که مشتری، گیرنده آن‌هاست، اقدام کنند.

با مشاهده لیست چک‌های دریافتی، کاربر می‌تواند هرکدام از آنها را نقد کرده (دکمه نقد کردن) یا هر کدام را ابطال، انتقال یا عودت بدهد.

آموزش استفاده از سامانه چکاد در همراه بانک

درصورت عضویت در همراه‌بانک پارسیان و نصب و فعالسازی برنامه «هامون» برای ثبت امضای الکترونیکی و همچنین داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته‌چک می‌توانید از خدمات سامانه چکاد بهره‌مند شوید.

فعال‌سازی در سامانه چکاد در همراه بانک

برای فعالسازی خدمت چک دیجیتال به منوی مربوطه در همراه‌بانک مراجعه کنید و گزینه فعالسازی را انتخاب کنید. پس از ثبت امضای الکترونیکی از طریق برنامه هامون خدمت مورد نظر فعال خواهد شد.

درخواست صدور دسته‌چک دیجیتال

برای ثبت درخواست صدور دسته‌چک دیجیتال پس از مراجعه به گزینه مربوطه در همراه‌بانک و انتخاب حساب جاری خود و تعیین تعداد برگ دسته‌چک پیامکی حاوی رمزیکبار مصرف ارسال می‌شود. درصورت ورود صحیح رمز درخواست جهت صدور دسته‌چک دیجیتال به بانک ارسال می‌شود. پس از طی مراحل و کنترل‌های لازم در شعبه‌ افتتاح‌کننده حساب دسته‌چک دیجیتال را برای شما صادر می‌کند.

پیگیری درخواست صدور دسته‌چک دیجیتال

هنگامی که فرایند درخواست صدور دسته‌چک در شعبه در جریان است می‌توانید با مراجعه به گزینه پیگیری درخواست صدور دسته‌چک دیجیتال از وضعیت کلی درخواست مطلع شوید.

مشاهده دسته‌چک صادرشده و برگه‌های چک دیجیتال

مشاهده اطلاعات دسته‌چک صادر شده از طریق گزینه دریافت اطلاعات دسته‌چک فراهم است. همچنین می‌توانید با انتخاب گزینه دسته‌چک کلیه‌ برگه‌های چک را به همراه وضعیت آن‌ها اعم از قابل صدور، مصرف‌شده، نقد شده یا باطل‌شده مشاهده کنید.

صدور چک

برای صدور چک یکی از برگه‌های صادرنشده چک خود را انتخاب و کد ملی گیرنده چک را وارد کنید. در ادامه لازم است مبلغ چک، تاریخ سررسید و شرح صدور چک را وارد و تایید کنید. پس از ثبت امضای دیجیتال از طریق برنامه هامون چک صادر و مشخصات آن در همراه‌بانک نمایش داده خواهد شد.

مشاهده چک‌های دریافتی

لیست چک‌های صادر شده در وجه شما در گزینه مشاهده کارتابل و کارسازی چک‌های دریافتی قابل مشاهده است، برای این منظور ابتدا لازم است امضای الکترونیکی خود را از طریق برنامه هامون ثبت و سپس در همراه‌بانک لیست چک‌های دریافتی را مشاهده کنید.

انتقال چک دیجیتال

به منظور انتقال چک دریافت شده به فرد دیگر در قسمت مشاهده کارتابل و کارسازی چک‌های دریافتی گزینه انتقال را انتخاب و در مرحله بعد کد فردی که چک قرار است به او منتقل شود را وارد کنید. پس از ثبت امضای الکترونیکی در برنامه هامون چک به فرد مربوطه منتقل و از کارتابل شما خارج خواهد شد.

نقد کردن چک

برای نقد کردن یا واریز مبلغ چک به حساب خود می‌توانید به شعبه مراجعه یا به‌صورت غیرحضوری از طریق همراه‌بانک اقدام کنید.

پایان چک کاغذی تا سال ۱۴۰۶

در فروردین ماه ۱۴۰۳، محرمیان معاون بانک مرکزی از پایان سلطه چک‌های کاغذی تا سه سال آینده خبر داد و گفت: در حال حاضر ۱۲ بانک مجهز به سیستم صدور چک الکترونیکی هستند و به تدریج همه بانک‌ها به این سیستم مجهز می‌شوند و همچنین تمام بانک‌ها در حال حاضر مجهز به سیستم پذیرش چک الکترونیک هستند. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته چک کاغذی تا سه سال آینده در شبکه بانکی حذف و چک الکترونیکی جایگزین می‌شود.

او همچنان به گسترش پذیرش چک‌های الکترونیک در سایر بانک‌ها هم اشاره کرد و گفت: چک‌های الکترونیک فعلاً در بانک صادرکننده قابل پذیرش است، اما به تدریج با پیاده‌سازی کامل فرآیندها در سال جاری در سایر بانک‌ها نیز چک‌های الکترونیک نقد پذیر خواهد شد.