کارگزار ناظر کیست و آیا می‌توان آن را تغییر داد؟

کارگزار ناظر در واقع کسی است که معاملات معامله‌گران در بازار سهام به‌واسطه آن‌ها انجام می‌شود. مفهوم ساده‌اش این است که وقتی بخواهید سهام شرکت‌های عرضه شده در بورس را بخرید، باید ابتدا در یک کارگزاری حساب باز کنید و از طریق این کارگزاری سهام شرکت مورد نظرتان را بخرید. وقتی خریدتان را انجام می‌دهید، این کارگزاری به صورت خودکار کارگزار ناظر شما خواهد شد و اگر بخواهید سهم‌تان را بفروشید، باید از طریق همین کارگزار ناظر این کار را انجام بدهید. البته این امکان هم وجود دارد که بعد از خرید سهم، کارگزار ناظرتان را تغییر بدهید و اصطلاحا سهام‌تان را به یک کارگزاری دیگر منتقل کنید.

اصول و روش‌های سرمایه گذاری در بورس

کارگزارناظر چگونه تعیین می‌شود؟

وقتی همه معاملات‌تان را از طریق یک کارگزاری انجام می‌دهید، کارگزار ناظر همه سهام‌تان همان کارگزاری خواهد بود. ولی اگر از طریق ۲ یا چند کارگزاری در بازار سرمایه فعالیت کنید، کارگزار ناظر هر سهم‌تان بر اساس سابقه معاملاتی‌تان در هر کارگزاری مشخص خواهد شد.

نکته: وقتی سهام یک شرکت مشخص را از طریق ۲ یا چند کارگزاری خرید کنید، کارگزار ناظرتان فقط یکی از این کارگزاری‌ها خواهد بود. در این حالت ممکن است سهم‌تان در پنل کارگزاری‌های دیگر هم دیده شود، ولی امکان فروش این سهم را از طریق آن کارگزاری نداشته باشید، به این دلیل که کارگزار ناظرتان یک کارگزاری دیگر است.

کارگزار ناظر چه وظایفی بر عهده دارد؟

همان‌طور که اشاره کردیم، کارگزار ناظر واسطه خریدوفروش سهام و اوراق بهادار در بازار سرمایه است. در واقع دارایی سهامداران در هر یک از نمادهای معاملاتی زیر نظر یک کارگزار قرار داد که به آن کارگزار ناظر می‌گویند. سهامداران هم اگر بخواهند دارایی‌شان را به فروش برسانند، فقط از طریق کارگزار ناظر آن دارایی می‌توانند این کار را انجام بدهند.

مثلا اگر ۱۰۰۰ سهم فولاد را از طریق کارگزاری الف خریداری کنید، این کارگزاری کارگزار ناظر سهام فولاد شما خواهد شد. در این صورت دیگر نمی‌توانید سهام فولادتان را از طریق کارگزاری ب به فروش برسانید و برای فروش این سهام باید حتما از طریق کارگزاری الف اقدام کنید. البته این امکان وجود دارد که کارگزار ناظرتان را تغییر بدهید و سهام‌تان را از کارگزاری الف به یک کارگزاری دیگر منتقل کنید. با انجام این کار، دیگر نمی‌توانید سهام‌تان را از طریق کارگزاری الف بفروشید، چون یک کارگزاری دیگر را به عنوان کارگزارناظر انتخاب کرده‌اید.

نکته: دقت کنید که ممکن است دارایی سهامدار در یک نماد معاملاتی زیر نظر کارگزاری الف و دارایی‌اش در یک نماد معاملاتی دیگر زیر نظر کارگزاری ب باشد. مثلا ممکن است ۱۰۰۰ سهم فولاد در کارگزاری الف و ‍۲۰۰۰ سهم فملی در کارگزاری ب داشته باشید. اما این امکان وجود ندارد که دارایی در یک نماد معاملاتی زیر نظر دو کارگزار مختلف قرار بگیرد. مثلا اگر ۱۰۰۰ سهم فولاد داشته باشید، نمی‌شود ۵۰۰ سهم تحت نظارت یک کارگزاری و ۵۰۰ سهم تحت نظارت یک کارگزاری دیگر باشد.

چگونه می‌توان کارگزار ناظر را تشخیص داد؟

بهترین و ساده‌ترین راه برای تشخیص کارگزار ناظر (و مقدار دقیق دارایی‌تان در سهام مختلف) این است که به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه در سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مراجعه کنید و بعد از وارد کردن اطلاعات لازم، وارد سامانه شوید. توجه داشته باشید که استفاده از این سامانه فقط برای کاربرانی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده باشند امکان‌پذیر است.

وقتی سهام یک شرکت مشخص را از طریق ۲ یا چند کارگزاری خرید کنید، کارگزار ناظرتان فقط یکی از این کارگزاری‌ها خواهد بود. در این حالت ممکن است سهم‌تان در پنل کارگزاری‌های دیگر هم دیده شود، ولی امکان فروش این سهم را از طریق آن کارگزاری نداشته باشید، به این دلیل که کارگزار ناظرتان یک کارگزاری دیگر است

در سامانه ذی‌نفعان می‌توانید به خدمات و اطلاعات متنوعی دسترسی داشته باشید. در همان صفحه نخست این سامانه می‌توانید سبد دارایی‌تان را مشاهده کنید و ببینید که کارگزار ناظر هر کدام از سهام‌تان کدام کارگزاری است. یکی دیگر از خدمات این سامانه این است که می‌توانید از قسمت «گزارش دارایی»، گواهی سهام‌تان را به صورت فایل پی‌دی‌اف دریافت کنید.

چه روش‌هایی برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؟

برای تغییر کارگزار ناظر باید برگه سهام‌تان را به کارگزاری جدید ببرید. برگه سهام‌تان را هم می‌توانید از طریق درگاه ذی‌نفعان دریافت کنید. برای این کار کافی است وارد سایت ddn.csdiran.com شوید و بعد از ورود به این سامانه، به بخش گزارش دارایی بروید. در این قسمت فهرستی از همه سهامی که به اسم‌تان است خواهید دید و روبه‌روی هر کدام از این سهام، گزینه دریافت گواهی سهام را مشاهده خواهید کرد. با کلیک کردن روی این گزینه می‌توانید گواهی سهام‌تان را به‌صورت پی‌دی‌اف دانلود کنید.

از اینجا به بعد ۲ روش برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؛ به‌صورت حضوری و به صورت آنلاین. در روش حضوری باید به کارگزاری جدیدی که می‌خواهید کارگزار ناظرتان باشد مراجعه کنید و برگه سهام‌تان را به این کارگزاری تحویل بدهید.

اما بسیاری از کارگزاری‌ها به‌تازگی امکان تغییر کارگزار ناظر را به پنل آنلاین‌شان اضافه کرده‌اند. برای تغییر کارگزار ناظر به‌صورت آنلاین باید ابتدا در کارگزاری جدید حساب باز کنید و سپس در پنل کارگزاری، وارد قسمت «تغییر کارگزار ناظر» شوید. سپس برگه سهام‌تان را در این قسمت بارگذاری کنید تا سهام‌تان به کارگزاری جدید منتقل شود. در سامانه بیشتر کارگزاری‌ها، برگه سهام را باید به صورت عکس بارگذاری کنید. دقت کنید که فایلی که از سامانه ذینفعان دریافت می‌کنید با فرمت پی‌دی‌اف است و قبل از بارگذاری این فایل در سامانه کارگزاری، باید این فایل را به عکس (فرمت jpg) تبدیل کنید. دقت کنید که معمولا ۲ تا ۵ روز کاری طول می‌کشد تا فرایند تغییر کارگزار ناظر انجام شود. علاوه بر این، تغییر کارگزار هیچ هزینه‌ای ندارد و کاملا رایگان است.

چه دلایلی برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؟

در سالی که پشت سر گذاشتیم، یکی از دغدغه‌های مهم معامله‌گران اختلال در روند معاملات آنلاین بود. بخشی از این اختلال مربوط به هسته معاملات بورس می‌شد و بخشی هم به شلوغی بیش از حد سامانه آنلاین بعضی از کارگزاری‌ها برمی‌گشت. اختلال‌های اینچنینی باعث می‌شد در بعضی از روزها سامانه معاملات بعضی از کارگزاری‌ها باز نشود و در نتیجه معامله‌گران به سبد دارایی‌شان دسترسی نداشته باشند. گاهی حتی پیش می‌آمد که سفارش خرید عرضه‌های اولیه در سامانه کارگزاری ثبت نشود. به همین دلیل بسیاری از معامله‌گران به دنبال کارگزاری‌های خلوت‌تر بودند و می‌خواستند کارگزار ناظرشان را عوض کنند.

درواقع ممکن است به هر دلیلی از خدمات کارگزار فعلی‌تان راضی نباشید. اختلال در سامانه معاملات کارگزاری و خدمات جانبی ضعیف از مهم‌ترین دلایلی است که بخواهیم سهام‌مان را به یک کارگزاری دیگر منتقل کنیم. دلیل دیگر هم این است که ببینیم یک کارگزاری خدمات بهتری ارائه می‌دهند و در نتیجه بخواهیم سهام‌مان را به این کارگزاری منتقل کنیم. مثلا ممکن است یک کارگزاری سامانه معاملاتی به‌روزتری داشته باشد و در سامانه آنلاین آن خبری از اختلالات سامانه‌های دیگر نباشد. یا اینکه یک کارگزاری خدمات مشاوره و سبدگردانی خوبی ارائه بدهد و مشتریانش را در انتخاب و خریدوفروش سهم راهنمایی کند. همچنین ممکن است یک کارگزاری خدمات اعتباری مناسبی داشته باشد و بخواهیم با انتقال سبد دارایی‌مان به این کارگزاری، از خدمات اعتباری آن استفاده کنیم.

همان‌طور که بالاتر توضیح دادیم، فرایند تغییر کارگزار ناظر نسبتا ساده است و اگر از خدمات کارگزار فعلی‌مان راضی نباشیم، بهترین و ساده‌ترین راه این است که سراغ یک کارگزاری بهتر برویم و کارگزارمان را عوض کنیم.

جمع‌بندی

کارگزار ناظر کارگزاری است که دارایی سرمایه‌گذار در یک نماد معاملاتی زیر نظر این کارگزاری قرار دارد و سرمایه‌گذار صرفا از طریق همین کارگزاری می‌تواند سهامش را در بازار بفروشد. اما این امکان وجود دارد که معامله‌گر کارگزار ناظرش را عوض کند و سهامش را به یک کارگزاری دیگر منتقل کند. فرایند تغییر کارگزار ناظر در یکی دو سال اخیر بسیار ساده‌تر شده است و معامله‌گران می‌توانند به صورت آنلاین کارگزارشان را عوض کنند. برای این کار کافی است معامله‌گر برگه سهامش را از سامانه ذینفعان دانلود و این فایل را در پنل کارگزاری جدید، قسمت تغییر کارگزار ناظر بارگذاری کند.