نظر «شما» درباره خدمات مالی چیست؟
بیایید نتایج یک نظرسنجی جذاب را با هم مرور کنیم؛ آنچه ما ایرانی‌ها درباره خدمات مالی فکر می‌کنیم
همین ابتدا بدانید؛ در این تحقیق که با هدف بررسی رویکردهای خدمات مالی همه ما تهیه شده، ۶۷ درصد پاسخگویان مرد و ۳۳ درصد هم زن بوده‌اند. ۳۹ درصد مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر داشته‌اند و ۳۵ درصد هم لیسانسه بوده‌اند. بیش از ۳۵ درصد جواب‌دهندگان در سنین ۲۵ تا ۳۴ سال بوده‌اند و ۲۷ درصد هم ۲۵ تا ۴۴ سال داشته‌اند. خب حالا این مجموعه آدم‌ها چه دانشی را برای ما رقم زده‌اند؟ با هم بقیه نتایج را در ادامه می‌خوانیم.
مهم‌ترین مسائل خدمات مالی
- مهم‌ترین و اساسی‌ترین اصل در دریافت خدمات مالی قابل پیش‌بینی است؛ امنیت! ۳۴ درصد شرکت‌کنندگان اول این گزینه را انتخاب کرده‌اند و بعد سراغ سرعت، قابل اعتماد بودن، سادگی و… رفته‌اند.
- همین گروه از ما، بزرگترین چالش خدمات مالی را سختی و پیچیدگی‌های دریافت وام می‌دانند. در رتبه‌های بعدی ابهام در محل سرمایه‌گذاری، آگاهی اندک از خدمات مالی، پراکندگی خدمات مالی، خرید از خارج کشور، نرخ کارمزد بالای خدمات مالی و… قرار دارند.
- همه ما بیشتر پرداخت‌های مالی‌مان را -یعنی کمی بیش از ۶۰ درصد را- با کارت‌های بانکی انجام می‌دهیم. ظهور اینترنت و موبایل و همه تبلیغ‌هایی که برای آن انجام شده، توانسته سهم ۳۷ درصدی از پرداخت‌های مالی ما داشته باشد. ۲ درصد باقیمانده هم می‌ماند برای کلاسیک‌ترین شیوه پرداخت؛ نقدی!
- جالب آنکه بیشتر «ما» (چیزی حدود ۳۸ درصد پاسخگوها) خدمات مالی را از اپلیکیشن بانکشان پیگیری می‌کنند و اپلیکیشن‌های پرداخت واسطه‌ای (پرداخت‌سازهای) مقبول مردم، به ترتیب این‌ها هستند: آپ (۲۸ درصد)، همراه کارت (۱۴ درصد)، هف‌هشتاد (۲ درصد) و بقیه اپ‌ها هم مخاطبان یک درصدی و کمتر از آن دارند. نکته اینجاست که حدود ۸ درصد از ما از هیچ اپی برای خدمات مالی استفاده نمی‌کنیم.
دسته‌بندی استفاده‌کنندگان از خدمات مالی ایران
بر اساس یافته‌های این مطالعه حاضر، 4 الگوی تکرارشونده و برجسته در رفتار مالی ما مردم ایران کشف شد؛
- کمال‌طلب‌ها یا در جست‌وجوی پیشرفت: یعنی آدم‌هایی که پیگیر و علاقه‌مند مسائل مالی هستند، تقریباً هر روز دارایی‌ها و فعالیت‌های مالی‌شان را رصد می‌کنند، اخبار این حوزه را دنبال می‌کنند، به تحلیل شرایط می‌پردازند و تصمیم می‌گیرند. گروهی ریسک‌پذیر که سبد سرمایه‌گذاری جذاب از نظر آن‌ها سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف است./ آقایان بیشتر جزو این دسته‌اند!
- معتمدها یا در صلح با خویش و دنیا: یعنی آنهایی که از مسائل روز بااطلاعند و تصمیم‌هایشان در جمع‌های دوستانه رقم می‌خورد. پول را ابزاری برای خلق آسایش می‌بینند، نه اعتبار. پس‌انداز سنتی دوست دارند تا سرمایه‌گذاری ریسکی. البته دست بده و قرض‌دهنده هم دارند./ باز هم بیشتر آقا!
- دنباله‌روها یا در پی روند جامعه: یعنی آنهایی که بیشتر وقتشان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و کسب دانش از آن می‌گذرد. آنهایی که ریسک‌پذیر هستند ولی برنامه‌ریزی و صبر کمی دارند و دلشان می‌خواهد با پول نه‌چندان زیاد، خوش بگذرانند./ بیشتر شامل بانوان!
- تلاشگرها یا پرکننده همه خلأها: یعنی آدم‌هایی که پس‌انداز زیادی برای سرمایه‌گذاری ندارند و کارمندی‌وار زندگی می‌کنند، در نتیجه دنبال تخفیف‌ها هستند. وقت آزاد کمی دارند و بی‌علاقه به خبرهای روز و مسئال مالی‌اند./ بیشتر خانم‌ها
ناگفته پیداست که بیشتر خدمات مالی‌ای که در بالا خواندید (سرمایه‌گذاری، بانکداری، بیمه و…) برای گروه اول یعنی کمال‌طلب‌ها طراحی و اجرا می‌شود و مشتریان واقعی همین‌ها هستند. در مرحله بعدی، گروه دوم یا معتمدان بهره بیشتری از وضعیت فعلی خدمات مالی دارند، اما ۲ گروه دیگر (دنباله‌روها و تلاشگران) اغلب نیازهای بسیار متنوعی دارند که در حال حاضر پاسخی به آن‌ها داده نمی‌شود.
جای چه خدماتی خالی است؟
حالا این سوال مطرح است که جای چه خدماتی در این میانه خالی است؟ بیایید برای این بخش هم بر اساس همین ۴ گروه جلو برویم. بالاخره هرکدام از ما، جزو یکی از این دسته‌ها هستیم!
کمال‌طلب‌های مالی به این موارد نیاز دارند
دستیار شخصی مالی با قابلیت بالا بردن قدرت تحلیل شخصی، درگاه پرداخت پول دیجیتال و هزینه‌کرد دارایی به شکل رمزارز، گزینه‌های سرمایه‌گذاری نوآورانه و جدید و باریسک نه‌چندان کم، خدمات تجمیع دارایی‌ها و مدیریت یکپارچه آن‌ها، طرح‌های سرمایه‌گذاری بلند‌مدت و چندکاربرده (مثل بازنشستگی، آینده فرزندان و…)، خدمات بیمه‌ای شخصی‌سازی‌شده کوتاه‌مدت و خدمات مدیریت مالیات اشخاص حقیقی.
معتمدهای مالی دلشان چنین خدماتی می‌خواهد
خدمات مدیریت ثروت اشخاص حقیقی با سود نه‌چندان بالا اما تضمین‌شده، طرح‌های نوآورانه قرض‌الحسنه، سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدت (مثلا برای آینده فرزندان، خیرین و…)، طرح‌های سرمایه‌گذاری با ریسک پایین و نقدشوندگی سریع، طرح‌های بیمه شخصی‌سازی شده کم‌ریسک.
اما نیازهای دنباله‌روهای مالی خواندنی است
کیف الکترونیکی پول و امکان هزینه‌کرد در موارد مختلف و متنوع، امکان پرداخت در شبکه‌های اجتماعی، خدمات وفاداری‌سازی، خدمات اعتبار خرد ماهانه یا دوماهانه، خدمات بیمه‌ای برای حیوانات خانگی، لوازم شخصی و…
با نیازهای تلاشگران مالی هم آشنا شوید
خدمات سرمایه‌گذاری خرد اتوماتیک، خدمات مدیریت مالی شخصی هوشمند و بدون نیاز به اقدام روزانه، طرح‌های آگاهی‌بخشی خدمات مالی برای مبالغ کم، سرویس تقسیط خودکار در زمان خرید، سرویس بیمه کوتاه‌مدت ولی نوآورانه مثل بیمه بیکاری، حوادث، شخصی‌سازی‌شده در سلامت، درمان و…
همانطور که خواندید، در این مطالعه از عدد و رقم‌های کلیشه‌ای دوری شده و رویکردهای مدرن‌تر و در عین‌حال انسانی‌تری به مقوله مشتری داشته است و نشان می‌دهد خدمات مالی ایران با همه گستردگی‌اش و تبلیغات مفصلی که برای آن می‌شود، هنوز نیازهای بخش بزرگی از جامعه را تأمین نمی‌کند و باید با ایده‌پردازی، طراحی و پیاده‌سازی خدمات نوآورانه و جدید سراغ مشتریان جدیدتر برود.
