ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال پولی است که در اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از ارزها فقط به شکل دیجیتالی وجود دارند و در دنیای واقعی معادل فیزیکی ندارند. با این وجود، تمام ویژگی‌های پول فیزیکی را دارند. ارز دیجیتال محدودیت سیاسی یا جغرافیایی ندارند و تراکنش‌ها می‌توانند از هر مکانی و در هر نقطه از جهان انجام شوند. در حال حاضر حدود ۲,۳۶۲ ارز دیجیتال در ۳۱۳ صرافی بین‌المللی معامله می‌شوند.

 

انواع ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به طور کلی به ۲ دسته، تقسیم می‌شوند:

1. ارز دیجیتال کنترل شده؛ این نوع از ارزها توسط دولت‌ها و سازمان‌ها صادر و کنترل می‌شوند که به عنوان مثال می‌توان به وب‌مانی و پی‌پال اشاره کرد.
2. ارز دیجیتال کنترل نشده (ارز رمزنگاری شده)؛ هیچ دولت و سازمانی نمی‌تواند آن را دستکاری و کنترل کند، مانند بیت‌کوین.

روش های استخراج ارز دیجیتال

ارز رمزنگاری شده چیست؟

ارز دیجیتال کنترل نشده یا کریپتوکارنسی یا ارز رمزنگاری شده یا ارزرمز یا رمزارز یا CryptoCurrency که با همه این نام‌ها شناخته می‌شود، نوعی از ارزهای دیجیتال به حساب می‌آید. [با توجه به اینکه در کشور ما و در مقالات ترجمه شده، از واژه «ارز دیجیتال» به جای واژه «رمز ارز» استفاده می‌شود، ما نیز در بعضی از موارد به جای واژه رمزارز از واژه ارز دیجیتال استفاده می‌کنیم]

ارز رمزنگاری شده یک نوع دارایی است که برای انجام مبادلات استفاده می‌شود. این ارز به عنوان یک ارز قابل اطمینان به حساب می‌آید، چون بر اساس رمزنگاری و کد بنا شده است. یکی از اهداف اصلی ایجاد ارزهای رمزنگاری شده، ارتباطات و چگونگی ایمن‌سازی آن است. این ارزها ابتدا الگوریتم‌ها و پروتکل‌هایی را ایجاد می‌کنند و سپس به تجزیه و تحلیل آن می‌پردازند. بنابراین در طی یک تراکنش این اطلاعات توسط شخص ثالثی تغییر نمی‌کند یا دچار اختلال نمی‌شود. ارزهای رمزنگاری شده از بلاکچین و یک دفتر غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. این به آن معنی است که یک واحد یا قدرت متمرکز فعالیت‌های شبکه را کنترل و بررسی نمی‌کند. شبکه‌ای که وسعت آن به اندازه تعداد کاربران آن است!

انواع رمزارزها

خود ارزهای رمزنگاری شده به ۲ دسته‌ تقسیم می‌شوند:

1. آلت‌کوین‌ها؛ دارایی دیجیتالی هستند که بر روی بلاکچین اختصاصی خودشان ایجاد شده‌اند، مانند بیت کوین که بر روی بلاکچین خودش راه‌اندازی شد.
2. توکن‌ها؛ بلاکچین اختصاصی مربوط به خودشان را ندارند و بر روی بلاکچین سایر کوین‌ها کار می‌کنند، مانند بایننس کوین (BNB) که توکنی بر پایه اتریوم است.

 

تفاوت ارزهای دیجیتال کنترل شده و ارزهای رمزنگاری شده

اگر چه ارز رمزنگاری شده نوعی از ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود، اما در اصل تفاوت‌هایی اساسی بین این دو وجود دارد:

ساختار: ارزهای دیجیتال کنترل شده متمرکز هستند؛ یعنی گروه خاصی از افراد و کامپیوترها وجود دارند که مقررات معاملات درون شبکه را تنظیم می‌کنند، اما ارزهای رمزنگاری شده غیر متمرکز هستند و قوانین آن توسط اکثریت اجتماع استفاده‌کننده از آن تعیین می‌‌شود.

ارزهای رمزنگاری شده از بلاکچین و یک دفتر غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. این به آن معنی است که یک واحد یا قدرت متمرکز فعالیت‌های شبکه را کنترل و بررسی نمی‌کند. شبکه‌ای که وسعت آن به اندازه تعداد کاربران آن است!

ناشناس بودن: ارزهای دیجیتال کنترل شده به شناسایی کاربری نیاز دارند و کاربران برای استفاده از آن‌ها باید یک عکس و چندین مدرک شناسایی از خود ارسال کنند. اما در مورد ارزهای رمزنگاری شده، برای خرید یا فروش یا انجام هر فرایند دیگری نیاز به ارسال مدرک خاصی نیست. اما با این حال انجام این فرایندها در ارزهای رمزنگاری شده کاملا به صورت ناشناس نیست و تمام معاملات ثبت می‌شوند.

شفافیت: ارزهای دیجیتال کنترل شده شفاف نیستند؛ به عنوان مثال شما نمی‌توانید آدرس یک کیف پول را انتخاب کنید و تمام جزئیات نقل و انتقال و تراکنش‌های آن را مشاهده کنید زیرا این اطلاعات محرمانه است. اما ارزهای رمزنگاری شده کاملا شفاف هستند و هر شخصی می‌تواند تمام تراکنش‌های یک کاربر را مشاهده کند، زیرا تمام جریان‌های مالی بر روی یک زنجیره عمومی ثبت شده‌اند.

دستکاری معاملات: ارزهای دیجیتال کنترل شده یک مرجع مرکزی دارند که تمام تراکنش‌ها و نقل و انتقالات را بررسی می‌کند. این مرجع مرکزی بر اساس درخواست مقامات دولتی یا حتی سوءظن به کلاهبرداری یا پول‌شویی، می‌تواند معاملات را لغو یا متوقف کند. اما ارزهای رمزنگاری شده توسط اجماع تنظیم می‌شوند و به همین دلیل ایجاد تغییرات در بلاکچین بسیار بعید است.

 

تفاوت ارز دیجیتالی با پول معمولی

در دنیای رمزارزها واسطه نداریم؛ در تراکنش‌های آنلاین معمولا واسطه‌ای به نام بانک وجود دارد در صورتی که در معاملات رمزارزها هیچ واسطه‌ای در کار نیست و ارتباطات همتا به همتا (p2p) است.

در دنیای رمزارزها تراکنش‌ها برگشت ناپذیرند؛ در خرید‌های آنلاین در صورت بروز مشکل یا اعتراض پرداخت‌کننده امکان پیگیری و لغو تراکنش وجود دارد؛ اما اگر انتقالی توسط رمزارزها انجام دهید و تراکنش شما تایید شود، دیگر نمی‌توانید آن را برگردانید.

رمزارزها محدودیت جغرافیایی ندارند؛ پول هر کشور محدود به همان کشور است. به عنوان مثال شما با ریال ایران نمی‌توانید از کشوری در شمال آفریقا خرید کنید. این در حالی است که رمزارزها با توجه به کاربردشان در کل دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند و محدودیتی ندارند.

در دنیای رمزارزها امکان تقلب وجود ندارد؛ یکی از نگرانی‌هایی که درباره پول رسمی کشورها وجود دارد، بحث جعل و تقلبی بودن این پول‌هاست که همواره برای دولت‌ها دردسر ایجاد کرده است. در دنیای رمزارزها چیزی به اسم جعل و چاپ تقلبی نداریم.

 

مزایای استفاده از ارزهای دیجیتال

کریپتوکارنسی یا ارزهای دیجیتالی از طریق فرآیند استخراج با استفاده از دستگاه‌ها و رایانه‌های مجهز و پیشرفته توسط «ماینر»ها تولید می‌شوند. استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال با تولید هر بلوک و اضافه کردن آن به بلاکچین، به فعالیت خود ادامه می‌دهند

نقل و انتقال پول با هزینه اندک: یکی از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای ارز دیجیتال برای ارسال و دریافت پرداخت‌ها با هزینه کم و سرعت بالا است. به عنوان مثال، یک معامله 99 میلیون دلاری لایت کوین (LTC) فقط ۲ و نیم دقیقه طول کشید و کارمزد پرداختی توسط فرستنده فقط 0.40 دلار بود. اگر این انتقال پول از طریق واسطه‌های مالی صورت می‌گرفت، هزینه‌های آن بسیار بسیار بیشتر می‌شد و اگر این یک معامله فرامرزی و بین‌المللی بود، چندین روز طول می‌کشید یا هزینه آن بیشتر می‌شد. پرداخت هزینه‌های اندک برای انجام معاملات با استفاده از رمزارزهایی مانند litecoin (LTC) ،stellar (XLM) یا  bitcoin cash (BCH) امکان‌پذیر است که آن‌ها را به یک سیستم پرداخت عالی برای نقل و انتقالات جهانی پول تبدیل می‌کند.

امکان ذخیره ثروت بدون مسدود شدن حساب: در حالی که شما احتمالاً فکر نمی‌کنید که حساب بانکی و دارایی‌های شما مسدود شود، واقعیت این است که این اتفاق بیشتر از آنچه افراد متوجه آن ‌شوند اتفاق می‌افتد. خصوصا در حوزه‌های قضایی و این موضوع به افراد ضرر مالی وارد می‌کند. اینجاست که یکی از منحصربه‌فردترین و قدرتمندترین کاربرد ارز دیجیتال به کار می‌آید. فقط و فقط شخصی که دارای کلید خصوصی کیف پول است، به حساب شما دسترسی دارد. از این رو، هیچ دولت یا نهادی نمی‌تواند کیف پول شخصی شما را مسدود کند.

امکان انجام معاملات به صورت ناشناس: ارزهای دیجیتالی مانند Zcash و Monero و PIVX این امکان را به کاربران می‌دهد تا معاملات مالی را به صورت ناشناس انجام دهند. این به آن معنی است که افراد بدون هیچ‌گونه توضیحی به بانک، می‌توانند مبلغ زیادی را برای یکدیگر ارسال کنند.

سفر دور دنیا: با توجه به گسترش استفاده از ارز دیجیتال در سال‌های اخیر امکان سفر دور دنیا از طریق ارز دیجیتال فراهم شده است. آژانس‌های مسافرتی مانند CheapAir و Destinia بیت‌کوین را به عنوان روش پرداخت برای رزرو پرواز یا کرایه کردن خودروها و هتل‌ها می‌پذیرند. کسانی که ترجیح می‌دهند هنگام مسافرت در یک آپارتمان اقامت کنند، می‌توانند با استفاده از ارز دیجیتال بیت کوین یا اتر آپارتمان‌هایی را از سایت CryptoCribs رزرو کنند. همچنین رشد بازار ATM بیت کوین به آن معنی است که مسافران اکنون در اکثر شهرهای بزرگ دنیا می‌توانند ارز دیجیتال خود را به ارزهای محلی تبدیل کنند.

بیت کوین چیست؟

ارز دیجیتال چگونه تولید می‌شود؟

البته حتما منظور از این سوال، چگونگی تولید رمزارز است. کریپتوکارنسی یا ارزهای دیجیتالی از طریق فرآیند استخراج با استفاده از دستگاه‌ها و رایانه‌های مجهز و پیشرفته توسط «ماینر»ها تولید می‌شوند. در مسیر استخراج ارزهای دیجیتال، چیزی به نام هَش وجود دارد که در واقع این هش، مکانیزمی است که هر بلوک اطلاعاتی در شبکه بلاکچین را به بلوک قبلی خود متصل می‌کند. استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال با تولید هر بلوک و اضافه کردن آن به بلاکچین، به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

تا زمانی که شما سخت‌افزار محاسباتی قدرتمند و متصل به اینترنت داشته باشید، می‌توانید در هر زمان و مکانی استخراج انجام دهید. استخراج ارزهای دیجیتال همانند استخراج طلاست؛ با این تفاوت که استخراج ارزهای دیجیتال مستلزم حل معادلات پیچیده ریاضی است که تنها سخت‌افزارهای پیشرفته می‌توانند آن را انجام دهند. سطح پیچیدگی فرآیند استخراج، با اضافه شدن استخراج‌کنندگان بیشتر در طول زمان، افزایش می‌یابد و به همین خاطر عملیات ماینینگ نیز سخت‌تر می‌شود. دقیقا مانند استخراج طلا که با گذشت زمان سخت‌تر می‌شود، چرا که ذخایر معادن طلا کاهش پیدا می‌کند.

 

مهم‌ترین ارزهای دیجیتال

اینجا درباره هر ارز دیجیتال یا رمز ارز توضیحی کلی می‌خوانید. برای جزئیات بیشتر و دقیق‌تر و اطلاع از قیمت لحظه‌ای هریک، به صفحه اختصاصی هر رمزارز در «رده» مراجعه کنید.

بیت کوین (BTC)

بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که در بستر فناوری بلاکچین ایجاد شد و تاکنون رتبه اول را بین کریپتوهای دیگر به خود اختصاص داده است. ایده اصلی برای اختراع بیت کوین کاهش واسطه و توسعه یک شبکه غیرمتمرکز همتا به همتا (P2P) بود. جایی که همه می‌توانند وجوه خود را بدون واسطه انتقال دهند و این سیستم نیز می‌تواند به عنوان جایگزینی برای سیستم بانکداری سنتی باشد.

مفهوم بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو در سال 2008 معرفی شد. در ابتدا، بیت‌کوین به اندازه امروز محبوب نبود اما به تدریج همه فهمیدند که بیتکوین پتانسیل تغییر سیستم پرداخت سنتی را دارد. در سال 2010 قیمت بیت کوین 0.003 دلار بود و در سال 2017 که بی‌ثبات‌ترین دوره برای بیت کوین بود، قیمت آن تا 19000 دلار افزایش یافت. قیمت هر ارز دیجیتالی وابسته به مقدار عرضه و تقاضای آن ارز است. از آنجایی که عرضه کل بیت کوین (21 میلیون) ثابت است و تقاضای آن روزبه‌روز بیشتر می‌شود، احتمال افزایش قیمت آن در آینده حتمی است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ از جمله Overstock ،KFC کانادا، مایکروسافت، Reddit و Shopify پرداخت از طریق ارز دیجیتال بیت کوین را پذیرفته‌اند و تعداد این شرکت‌ها نیز همواره در حال افزایش است.

اتریوم (ETH)

اتریوم یک پلتفرم آزاد مبتنی بر بلاکچین است که باعث می‌شود قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز بدون هیچگونه اختلال، کلاهبرداری، کنترل یا دخالت شخص ثالثی ساخته و اجرا شوند. برنامه‌های کاربردی در ارز دیجیتال اتریوم بر اساس رمزنگاری خاصی بر روی اتر، اجرا می‌شوند. در حال حاضر پس از بیت کوین، بزرگ‌ترین ارز دیجیتالی از نظر ارزش بازار است.

تتر (USDT)

تتر یکی از اولین و محبوب‌ترین گروهی از ارزهای دیجیتال بود که اصطلاحا به استیبل کوین‌ها معروف است. تتر مانند دیگر ارزهای دیجیتال از فناوری بلاکچین استفاده می‌کند؛ و برخلاف دیگر کریپتوها این ارز ‌توسط دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود. این به آن معناست که هر تتر باید توسط دلارهایی که ذخیره نگه‌ داشته شده‌اند، با نرخ ۱ به ۱ پشتیبانی شود. این یعنی، معاملات تتـر در تمام صرافی‌ها در سطح یک دلار بوده و می‌توان آن‌ها را به جای دلار به کار برد. در صفحه قیمت لحظه ای تتر می توانید مشاهده کنید که قیمت این ارز همواره یا 1 دلار و یا رقمی بسیار نزدیک به یک دلار است.

ریپل (XRP)

ریپل یک شبکه پرداخت متن باز و مبادله‌ای برای ارزهای دیجیتال است و دارای دفترچه خاص خودش است که همه معاملات در آن ثبت می‌شود. هدف اصلی ارز دیجیتال ریپل فعال کردن یک شبکه مالی جهانی امن و فوری با هزینه معاملاتی پایین‌تر است. به این معنی که می‌توانید مانند فرستادن یک ایمیل، به هرجای دنیا پول ارسال کنید. برخلاف بیت کوین، ریپل به کمک بانک‌ها آمده و با آن‌ها همکاری می‌کند. در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها و موسسات به ارز دیجیتال ریپل اعتماد دارند؛ از جمله MUFG Bank،Standard Chartered ،CIMB bank ،SBI Remit و… . در صفحه قیمت لحظه ای ریپل، می توانید روند تغییر قیمت آن را ببینید.

ارز دیجیتال بیت کوین کش (BCH)

این ارز دیجیتال انشعاب یا همان فورکی از بیت کوین است که در تاریخ 1 آگوست 2017 به منظور رفع مشکلات بیت کوین ایجاد شد. تمرکز اصلی بیت کوین کش بر ظرفیت تراکنش است. این رمزارز اندازه بلاک (32 مگابایت) بزرگتری نسبت به اندازه بلاک بیت کوین (1 مگابایت) دارد، که این به طور متوسط منجر به کاهش هزینه‌های تراکنش و انتقال سریع‌تر می‌شود. در زمان ایجاد ارز دیجیتال بیت کوین کش هر کسی که به هر میزان بیت کوین داشت، به طور خودکار به همان میزان بیت کوین کش دریافت می‌کرد. به عنوان مثال اگر در زمان ایجاد بیت کوین کش، یک بیت کوین داشتید، فورا بیت کوین کش دریافت می‌کردید.

جدول قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال

آیا ارزهای دیجیتال نوعی تهدید به حساب می‌آیند؟

ماهیت نیمه ناشناس معاملات ارزهای دیجیتال باعث می‌شود که آن‌ها برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی مانند پول‌شویی و فرار مالیاتی مناسب باشند. با این حال مدافعان کریپتوکارنسی‌ها غالبا ناشناس بودن خود را با استناد به مزایایی همچون حفظ حریم خصوصی توجیه می‌کنند و آن را از مزایای مهم ارزهای دیجیتال به حساب می‌آورند. از طرفی استفاده از رمزارزها برای مردمانی که تحت حاکمیت دولت‌های دیکتاتوری زندگی می‌کنند می‌تواند بسیار مناسب باشد، به این دلیل که دولت‌ها توانایی کنترل و مصادره کردن رمزارزها را ندارند.

 

آینده ارزهای دیجیتال چطور پیش‌بینی می‌شود؟

مدت‌هاست که دلار آمریکا حرف اول را در معاملات جهانی می‌زند، اما هر فرازی یک فرودی دارد. بعضی از کارشناسان معتقدند که ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین می‌توانند به سلطنت دلار پایان بدهد. با وجود سیستم غیرمتمرکز و حق انتخاب برای استفاده از دیگر ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاران خود را به استفاده از دلار محدود نخواهند کرد. از طرفی دیگر استیبل کوین‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران ارزش بالایی خواهند داشت و دولت‌ها هم روی خوشی به آن‌ها نشان می‌دهند. احتمالا در آینده‌ای دور یا نزدیک استیبل کوین‌ها جایگزین پول‌های حقیقی و ارزهای فیات می‌شوند.

ارز دیجیتال در ایران

با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال هم در کوتاه‌مدت و هم خصوصا در بلندمدت بازده بالایی دارد و بسیاری به دنبال آن هستند تا علاوه بر کسب سود، از ارزش پول خود را در مقابل تورم محافظت کنند، طرفدارن ارزهای دیجیتال در ایران روزبه‌روز در حال افزایش است. از طرفی دیگر بی اعتمادی مردم به برخی نهادها و عملکردهای نامطلوب، مردم را بیشتر به سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال ترغیب کرده است.

 

سوالات متداول درباره ارز دیجیتال